گروه دیپلماسی: پس از گذشت چند هفته سرنوشت‌ساز، در نهایت دوشنبه (۲۴ مرداد) ایران به پیش‌نویس نهایی اروپایی برای مذاکرات وین، پاسخ کتبی داد. پس از ارسال پاسخ ایران، روزنامه ایندیپندنت با نقل قول از یک مقام غربی مدعی شد که ایران پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای را به صورت مشروط پذیرفته است. همچنین، نشریه پولیتیکو با استناد به اظهارات یک مقام غربی، ادعاهایی را درباره پاسخ ایران نسبت به پیشنهادات اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای مطرح کرد.
در همین زمینه، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه با اشاره به روند مذاکرات برجامی اظهارکرد: به نظر می‌رسد که بیش از گذشته به حصول توافق نزدیک شده‌ایم. حمیدرضا آصفی، درگفت‌وگو با ایسنا در ارتباط با پاسخ ایران به طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا در ارتباط با موضوع احیای برجام با تأکید بر اینکه در مورد این مسائل و این گونه توافق‌ها طرفین باید در مورد همه چیز به تفاهم برسند تا بگوییم توافقی حاصل و نهایی شده است، تصریح کرد: براساس شواهد به نظر می‌رسد که بیش از گذشته به حصول توافق نزدیک شده‌ایم. البته چند موضوع کوچک همچنان باقی مانده که طرفین باید در مورد آن به تفاهم و توافق برسند.
بنابراعلام شبکه الجزیره اتحادیه اروپا درحال بررسی پاسخ ایران به پیشنهاد این اتحادیه درباره احیای برجام است. همچنین، بنابر ادعای این شبکه به نقل از یک مسئول ایرانی با اشاره به اینکه پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا واقع‌بینانه و حرفه‌ای بوده، تاکیدکردکه نشانه‌های رسیدن به توافق نسبتا افزایش یافته است و این امری مثبت است. الجزیره به نقل از یک مسئول عالی رتبه ایرانی اعلام کرده پاسخ ما نکات مهمی را شامل می‌شود که منافع ملی ما را تامین می‌کند. این مسئول ایرانی که نامی از او برده نشده، تاکید کرد: ما تا پایان روز چهارشنبه منتظر پاسخ به نکاتی که مطرح کردیم هستیم.
در سطحی دیگر، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین گفت که پاسخ ایران به پیشنهادهای اتحادیه اروپا سازنده است و توپ، اکنون در زمین واشنگتن است. وی تاکید کرد که ایران طی روند اصلاح طرح احیای توافق هسته‌ای پیشنهاد تقویت ضمانت‌های مربوط به حفظ توافق در آینده را مطرح کرد. اولیانوف همچنین گفت: بعید نیست که به زودی دیداری در سطح وزرا در خصوص توافق هسته‌ای برگزار شود. علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل در راستای پرداختن به این مسائل به سوالات خبرنگار «روزان» پاسخ داده که در ذیل مشروح آن آمده است:
فضا برای احیای توافق مثبت است
علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در ارزیابی اولیه خود از پاسخ ایران به پیش‌نویس نهایی کشورهای اروپایی و ابعادی از آن که در نشریات منتشر شده تاکیدکرد: «مهم‌ترین استناد ما در وضعیت کنونی، می‌تواند ارجاع به اظهارات حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان باشد که صراحتا تاکید کرده بود که آمریکایی‌ها به طور شفاهی با دو خواسته اصلی ایران موافقت کرده‌اند. با این اوصاف، با توجه به اخبار منتشر شده در چند روز گذشته به طور مشخص و معین نمی‌توان اظهار داشت که توافق در حال احیا است؛ چرا که آمریکایی‌ها تاکنون واکنش خوش‌بینانه‌ای را از خود نشان نداده‌اند.»
وی افزود: «درمقطع کنونی با قاطعیت می‌توان اظهار داشت که ایران در پی رهایی قطعی از فشار تحریم‌ها است. تمرکز اصلی تهران بر از سرگیری صادرات نفت و آزادی مبادلات مالی در نظام جهانی است و به شدت تلاش دارد که این مسائل را عملی کند. بر خلاف ایران، آمریکایی‌ها در پی نهایی شدن مسائل نظارت آژانس و اطمینان یافتن از عدم هسته‌ای شدن تهران هستند. پیشنهاد واشنگتن این است مقدمات نهایی شدن توافق مهیا شد و همزمان ناظران آژانس با حضور در ایران وضعیت را به صورت همه‌جانبه ارزیابی کنند. اگر آژانس گزارش مثبتی از وضعیت نیروگاه‌های هسته‌ای ایران ارائه کند، آنها توافق را امضا خواهند کرد. در مقابل ایران تاکید دارد که باید آژانس از طرح موضوعات پادمانی‌گذشته چشم‌پوشی کند و مقطع کنونی به عنوان ملاک توافق قرار بگیرد که چنین موضوعی به نظر می‌رسد هنوز حل نشده باقی مانده است.»
ایران و آمریکا نیاز مبرمی به احیای توافق دارند
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه تصریح کرد: «در مجموع می‌توان گفت ایران اهداف اقتصادی و تجاری را دنبال می‌کند اما آمریکایی‌ها مسائل نظارتی مورد درخواست خود را. لذا به نظر می‌رسد این مساله به آسانی قابل حل نیست و به زمان بیشتری برای حل شدن نیاز دارد. البته این موضوع نیز در اظهارات اخیر مورد تاکید امیر عبداللهیان قرارگرفته است. نیاز دوجانبه ایران و آمریکا، به احیای برجام مهم‌ترین نقطه‌ای است که می‌توان نسبت به آن خوش‌بین بود؛ چرا که وضعیت ناگوار اقتصادی ایران از یک سو و نیاز دموکرات‌ها به ارائه یک دستاورد بزرگ در آستانه انتخابات میان دوره‌ای کنگره به عنوان برگ برنده، از سوی دیگر، زمینه‌ساز امکان احیای توافق هستند.»
آینده احیای توافق خوش‌بینانه است
بیگدلی در بخش دیگری از گفته‌های خود تاکید کرد: «در مقطع کنونی رویکرد روزنامه کیهان به عنوان یک جریان مخالف برجام و اظهاراتی هم از این دست از سوی مخالفان، به نوعی نشان‌دهنده نزدیک شدن به لحظه موعود برای احیای برجام هستند. در واقع، نرمش رویکرد روزنامه کیهان که برای اولین بار اتفاق افتاده، زمانی درکنار نرمش‌های اخیر آمریکا و اروپا قرار می‌گیرد، به وضوح نشان‌دهنده امکان گشایش در مذاکرات است. حتی نکته قابل تامل این است که آنها می‌گویند که در صورت عدم توافق نیز مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد. مجموع این مسائل امیدبخش بوده و می‌توان به آینده احیای توافق خوش‌بین بود.»
در صورت عدم توافق در ماه سپتامبر احتمال صدور قطعنامه علیه ایران وجود دارد
این استاد دانشگاه در ادامه اظهارات خود در ارتباط با حل مسائل میان ایران و غرب تا زمان برگزاری نشست ماه آینده شورای حکام تصریح کرد: «اساسا باید توجه داشت که قطعنامه‌های آژانس در دو دسته تنبیهی و هشداری طرح می‌شوند. قطعنامه اخطاری درگذشته بارها علیه ایران صادر شده است اما در صورت عدم توافق و به نتیجه رسیدن مذاکرات در ماه سپتامبر، صدور قطعنامه تنبیهی حتمی به نظر می‌رسد. در واقع، غربی‌ها بر این باور هستند که زمان مذاکره به پایان رسیده و اکنون ایران باید به طور شفاف اعلام کند آیا پیشنهادات آنها را می‌پذیرد یا خیر. در واقع، تا ماه سپتامبر تکلیف مشخص خواهد شد و طرح فرضیاتی همانند اینکه ایران در حال وقت‌کشی است، از دستورکار تمامی طرفین خارج شده است. نکته قابل تامل نیز این است که آمریکایی‌ها با صراحت اعلام کرده‌اند که اگر ایران موضوعات و درخواست‌های جدیدی را مطرح کند، قید گفت‌وگو را خواهند زد و به سیاست افزایش فشارها و تحریم بر تهران روی خواهند آورد.»
دیپلماسی، همچنان تنها راه‌حل ممکن پیش‌روی طرفین است
علی بیگدلی در بخش پایانی گفته‌های خود نیز تصریح کرد: «اساسا در مقطع کنونی ایران با چین و روسیه اصطکاک ویژه‌ای ندارد. از گذشته مساله ما با آمریکا بوده و هست. اما باید توجه داشت که بدون برجام و با برجام مشکلات و مسائل ایران با آمریکا حل نخواهد شد؛ چرا که مسائل ما با این کشور به اندازه‌ای عمیق است که با یک توافق هسته‌ای قابل حل نخواهد بود. با این اوصاف، بهترین راه‌حل برای ما در مقطع کنونی و در آینده دیپلماسی، مذاکره است و منافع ملی کشور نیز باید در راستای حل اختلافات و احیای توافق هسته‌ای مفصل‌بندی شود.»
