گروه سیاسی- مذاکره ایران و آمریکا عصر روز شنبه در حالی در عمان برگزار شد که برخی از تحلیلگران تصور مثبتی نسبت به آن نداشتند. اما پس از دو ساعت بیست دقیقه برگزاری این مذاکره دو طرف نسبت به ادامه مذاکرات طی هفتههای آینده ابراز امیدواری کردند. روزنامه کیهان که پیشتر ادعا کرده بود مذاکره روز شنبه به نتیجه نخواهد رسید همچون نشریه خط حزبالله که نوشته بود ترامپ در نامه خود به رهبری انقلاب از مواضع خود عقب نشینی کرده؛ نوشت: “طبق خبر موثق که به ما رسیده و در پیش نویسی که ویتکاف به عراقچی ارائه داده، هیچ اشارهای به مواردی چون برچیدن تاسیسات هستهای یا تهدید نظامی دیده نمیشود. تمرکز تنها بر اطمینان از غیرتسلیحاتی بودن فعالیتهای هستهای ایران است.”
هرچند این روزنامه در فردای مذاکره با انتشار گزارشی با عنوان «افق توافق با ترامپ روشن نیست کشور را معطل نکنید» نوشت: بررسی روندهای منتهی به مذاکرات روز گذشته در عمان، افق روشنی را برای توافق با ترامپ متصور نمیکند، علیرغم تعهد و اولویت ایران به مسیر دیپلماسی، فقدان طراحی و اتخاذ سناریوهای جایگزین و طرحهای راهبردی در حوزه اقتصاد و معیشت یکی از نگرانیهای جدی افکار عمومی در داخل کشور است. معطل کردن موضوعات به مذاکره ادامه همان مسیر و سم مهلکی است که در دوران برجام، کشور را با خسارت مواجه کرد و منجر به امتیازدهی مذاکرهکنندگان وقت شد.
اما برخلاف کیهان، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا گفت که که مذاکرات با ایران درباره برنامه هستهای خوب پیش میرود. او اضافه کرد: «البته تا هنگامی که هنوز به نتیجه نرسیدیم، هیچچیز دیگری مهم نیست، بنابراین زیاد دوست ندارم دربارهاش صحبت کنم. اما بهنظرم وضعیت ایران خوب پیش میرود.»
همچنین وال استریت ژورنال درباره مذاکره عمان نوشت: به گفته مقامات ایرانی و عرب، مقامهای ایرانی گفتهاند که خواهان کاهش سریع تحریمهای آمریکا هستند و این کاهش باید بخشی از یک توافق باشد. آنها همچنین خواستار دسترسی به میلیاردها دلار دارایی مسدودشده در خارج و پایان فشارهای آمریکا بر خریداران نفت ایران در چین به عنوان بخشی از کاهش گستردهتر محدودیتها هستند.
علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع یعنی موفقیت یا عدم موفقیت آمیز بودن مذاکره در مسقط گفت: «ترامپ از موضع اولیهاش که بسیار تند و خشن بود، عقبنشینی کرده است. اکنون دیگر بحثی از برچیدن صنعت هستهای ایران مطرح نیست و موضوعاتی مانند مسئله موشکی و دخالت ایران در منطقه نیز تا حدودی فروکش کرده است. آقای عراقچی نیز با نگاهی امیدوارانه وارد مذاکرات شده تا بتوانیم از حقوق برابر برخوردار باشیم. به نظر میرسد نیت دو طرف مثبت است و امیدوارم مذاکرات به نتیجه برسد. گرچه مسیر دشواری پیشرو داریم، اما در مجموع نه ایران و نه ترامپ خواهان جنگ نیستند. ما در شرایطی قرار داریم که از یکسو تحت فشار اقتصادی هستیم و از سوی دیگر، وضعیت ژئوپلیتیکی منطقه نیز به نفع ما نیست. بنابراین هر دو طرف باید خویشتنداری پیشه کنند».
او ادامه داد: «نتانیاهو در سفر دوم خود به آمریکا سعی داشت تفکری متضاد را القا کند؛ او با لحنی تحریکآمیز و آزاردهنده درباره ایران صحبت کرد تا فشار بیشتری وارد کرده و امتیاز بگیرد. با این حال نه ایران و نه آمریکا در پی جنگ در منطقه نیستند. از سوی دیگر ایران با لیبی تفاوت دارد؛ ۴۰ درصد نفت جهان از منطقه ما صادر میشود و ثبات آن برای سرمایهگذاری و تبادل کالا حیاتی است. ما نه لیبی هستیم و نه کره شمالی. اظهارات نتانیاهو بیشتر جنبه تحریکآمیز دارد تا منطقی. ترامپ نیز اشاره کرده که برای نیازهای پزشکی و کشاورزی ایران میتواند از صنعت هستهای خود استفاده کند که یعنی همسو با نظرات رادیکال نتانیاهو نیست».
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «ما ناچاریم با عرصه بینالمللی ارتباط داشته باشیم زیرا نمیتوانیم در وضعیت انجماد اقتصادی و سیاسی باقی بمانیم. تجربه دولت آقای روحانی نیز نشان داد که میتوان با کشورهای غربی تعامل مؤثر داشت؛ برای نمونه، در آن دوره ۱۲۰ فروند هواپیما سفارش داده شد. نگاه ترامپ بیشتر تجاری و کاسبکارانه است و میشود با او حی وارد ارتباط اقتصادی شد».
بیگدلی در پایان گفت: «مذاکرات این دوره با مذاکرات سال ۲۰۱۵ تفاوت دارد. در آن زمان، مذاکرات بر اساس زمانبندی مشخصی پیش میرفت، اما این بار گفتوگوها احتمالا طولانی نخواهد بود. ایران باید تعهداتش را زیر نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجرا کرده و به آن پایبند باشد. منطقه ما تحت نفوذ ایران قرار دارد و خاورمیانه یکی از ثروتمندترین مناطق جهان است؛ بنابراین مذاکرات کنونی آمریکا را نباید با مذاکرات آمریکا با کره شمالی یا لیبی مقایسه کرد».
به این ترتیب با اینکه تاکنون مشخص نشده که در بعدی مذاکره در عمان برگزار خواهد شد یا یک کشور اروپایی، اما تا اینجای کار واکنش بازار به این مذاکره مثبت بوده و بسیاری از فعلان اقتصادی ابراز امیدواری کردهاند که نتیجه نهایی گفت وگوها میان تهران و واشنگتن هم خوب باشد. هرچند که در داخل کشور نماینده ها و فعالان سیاسی نزدیک به جبهه پایداری برای شکست مذاکرات دست به دعا شدهاند.