گروه سیاسی: تورم در ایران موضوع جدیدی نیست. تورم دورقمی بیماری هولناک اقتصادی‌ای که در اکثر نقاط جهان تقریبا ریشه کن شده است؛ واقعیت روزمره زندگی مردم ایران در دهه نود بوده است. رقم این تورم گاه به ۱۰ درصد نزدیک شده است (در ماه عسل برجامی دهه نود) و گاه سر از ۳۰ و ۴۰ درصد درآورده است.
آغاز سال ۱۴۰۱ هم شروع موج جدیدی از گرانی بوده است. گرانی‌ای که به خصوص در حوزه اقلام غذایی که مهم‌ترین بخش سبد خرید خانوار در ایران است به شدت لمس شده است. در میانه تعطیلات عید فطر خبر گران شدن آرد و به دنبال آن بالا رفتن شدید قیمت برخی از انواع نان بازتابی بسیار شدید در فضای مجازی داشت. دولت البته به سرعت واکنش نشان داد و اعلام کرد که گرانی مربوط به نان‌های فانتزی است و نان‌های سنتی که بیشترین مصرف را در بین خانواده‌ها دارد، گران نخواهد شد.
با این وجود به نظر بحران عمیق‌تر از آن است که اعلام خبر گران نشدن نان سنتی بتواند افکار عمومی را آرام کند. ریشه گران شدن اقلام غذایی را باید در حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی جست وجو کرد. تصمیمی که در زمان بررسی بودجه سال ۱۴۰۱ در مجلس بارها و بارها روی میز نمایندگان آمد بدون آن که در نهایت تصمیمی در مورد آن گرفته شود و در نهایت تصمیم در این مورد به دولت رئیسی واگذار شد. دولتی که از همان آغاز بررسی بودجه مدافع حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بود. مصاحبه دیروز سخنگوی دولت هم تایید می‌کند که گران شدن شدید مواد غذایی مانند برخی اقلام نان و ماکارونی تحت تاثیر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی صورت گرفته است.
سخنگوی دولت: ۲۰ میلیارد دلار منابع نیاز داریم؛ فقط ۹ میلیارد داریم
علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت رئیسی که میهمان برنامه صف شبکه خبر بود به بیان برنامه‌های دولت برای رفع مسائل اقتصادی پرداخت و گفت: اقتصاد ما بیمار است و سال های سال مردم این بیماری را لمس می‌کنند و طعم این تبعیض‌ها را در حوزه اقتصادی می‌چشند و رانت‌ها و بیکاری‌ها را سال‌هاست که می‌بینند و همزمان با این هجمه اقتصادی دشمن و جنگ اقتصادی علیه مردم که به واسطه تحریم‌های ظالمانه رخ داده، آثار آن را مردم می‌بینند.
سخنگوی دولت با تاکید بر اینکه یکی از اولویت‌های اساسی دولت مسایل اقتصادی است، ادامه داد: به همین دلیل در سند تحول دولت هم ۱۲ موضوع درباره اقتصادی بیان شده است.
بهادری جهرمی تاکید کرد: ثابت‌ترین معضل اقتصادی کشور تورم است و متاسفانه تورم یک بیماری مزمن در کشور شده و حدود چهار سال است که کشور تجربه تورم ۴۰ درصد را دارد و وضعیت اقتصاد ما بحرانی شده است و چندین سال متوالی مردم با تورم‌های بالا روبه رو هستند.
وی با یادآوری اینکه وقتی دولت در شهریور ماه سال گذشته فعالیت خود را آغاز کرد تورم به ۶۰ درصد که در تاریخ ایران بی‌سابقه بود، رسیده بود گفت: این تورم را فقط در ایام جنگ جهانی در کشورمان تجربه کردیم و در واقع شروع کار دولت با چنین فضایی همراه شد. دولت تمرکز ویژه خود را در کنترل تورم اقتصادی کشور معطوف کرده است. یکی از منشاء های اساسی تورم به نظر کارشناسان اقتصادی، خلق پول است.
سخنگوی دولت درباره هدفمند کردن ارزچهار هزار و ۲۰۰ تومانی اظهارکرد: دولت با گذشت ۹ ماه از مدیریت خود در این مدت مکلف بوده که نظام پرداخت یارانه ها را اصلاح کند. در قانون بودجه سال گذشته وقتی که دولت مردمی شروع به کار کرده منابع ارز ترجیحی که در قانون بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی شده بود، تمام شد و منبعی برای اختصاص ارز ترجیحی وجود خارجی نداشت. اما دولت با روش‌های مختلف توانست منابعی را تامین و سال ۱۴۰۰ را سپری کند و در قانون بودجه امسال هم مکلف است همه منابع ارزی را به صورت نیمایی محاسبه کند. یعنی منابعی برای ارز ترجیحی یارانه‌ای نخواهد داشت.
بهادری جهرمی در ادامه توضیح داد: برای تامین کالاهای اساسی با ارز یارانه‌ای ما حدود ۲۰ میلیارد دلار منابع نیاز داریم. در حالی که در بودجه امسال حدود ۹ میلیارد دلار پیش بینی شده است و این یعنی شما توانایی این منابع را در چارچوب بودجه ندارید و باید با شیوه دیگری تامین کنید. حال چرا اینگونه پیش بینی شده است به این دلیل است که سقف منابع واقعی موجود همین بود.
سخنگوی دولت اضافه کرد: ما در سال‌های گذشته نظام پرداخت ارز ترجیحی را داشتیم که به برخی کالاها این ارز تعلق می‌گرفت حال که به این فرآیند در سال‌های سال باز می‌گردیم و ارزیابی می‌کنیم، می‌بینیم آن کالاهایی که ارز ترجیحی دریافت می‌کردند و بنا بوده که مردم بهتر مصرف کنند، عکس آن اتفاق افتاده است.
سخنگوی دولت افزود: نظام پرداخت ارز ترجیحی معیوب بوده، زیرا طبقه مرفه جامعه منابع بیشتری را برای تامین نیازها دراختیار داشتند و طبقه ضعیف‌تر توانایی تامین نداشتند و فشار تورمی اجازه نداد. دلیل دوم هم قاچاق بوده است. به جای اینکه این منابع سر سفره مردم بیاید به دلیل منافذی که وجود داشته درکشور‌های دیگر مصرف شده و این مدل معیوب باید اصلاح شود تا وقتی که اصلاح نشود، تورم و سایر مسائل اتفاق می‌افتد، بنابراین بیماری باید درمان شود.
وقتی بحران حل نمی‌شود، یکدستی متلاشی می‌شود!
دولت ابراهیم رئیسی حاصل یک انتخابات عادی در کشور نبود. او در انتخاباتی رئیس جمهور شد که در آن تمام رقبای اصلاح طلب و میانه رو رد صلاحیت شدند. رد صلاحیت‌هایی که حتی دامن علی لاریجانی یکی از ارشدترین مقامات کشور در طول دهه‌های اخیر و یک چهره مهم بسیار معتمد نظام را گرفت. اراده کلیت نظام برای یکدست کردن بلوک قدرت پیش از برگزاری انتخابات روشن بود. ابراهیم رئیسی در انتخاباتی بدون رقابت جدی به قدرت رسید.
در آن زمان بسیاری از تحلیلگران تصور می‌کردند که روی کار آوردن رئیسی و یکدست کردن بلوک قدرت، یکسره کردن برخی از بحران‌های مهم و در راس آن بحران سیاست خارجی کشور است. تصور می‌شد که در غیاب رقبای اصلاح طلب و میانه‌رو سرانجام نظام سیاسی کشور ممکن است نوعی مصالحه را در این زمینه سامان دهد.
این تحلیل اما اینک به شدت زیر سوال رفته است. دولت رئیسی روی کار آمد اما هیچ برنامه مشخصی برای حل بحران سیاست خارجی کشور نداشت. تو گویی اصولگرایان حامی رئیسی خود هم باور کرده بودند که تحریم‌های شدید تاثیر چندانی بر وضعیت اقتصادی کشور ندارد و سوء مدیریت دولت روحانی عامل بحران بوده است. این اسیر شدن در پژواک صدای خویش و البته سال‌ها دشمنی شدید اصولگرایان با غرب به مانعی بزرگ برای حل پرونده تحریم‌ها مبدل شد.
دولت رئیسی تصمیمات مهم را به تعویق انداخت و درگیر روندی طولانی در مذاکرات هسته‌ای شد. روندی که هنوز ادامه دارد و روشن نیست که آیا به نتیجه خواهد رسید یا نه و مهم‌تر از آن، چه زمانی این تعلیق به پایان می‌رسد؟
تداوم این تعلیق احتمالا مهم‌ترین دلیل بروز بحران‌های جدید خواهد بود. سخنگوی دولت به صراحت از کمبود بودجه ۱۱ میلیارد دلاری برای تداوم تخصیص ارز ترجیحی می‌گوید. این که سخنگوی دولت کمبود بودجه را به دلار بیان می‌کند خود نشانه روشنی است از میزان وابستگی بودجه ایران به بازگشت درآمدهایی که با تحریم‌ها از اقتصاد کشور دریغ شده است. دولت اما به نظر توجهی به این مسئله ندارد.
آنچه اما مهم است این است که اگر یکدستی قدرت به مدیریت و حل بحران‌ها منجر نشود تنها یک عاقبت دارد و آن، فروپاشی یکدستی است. این فروپاشی یکدستی اصولگرایان را در همین روزهای اخیر در اظهارنظرهای ضد و نقیض انتقادات پیدا و پنهان اصولگرایان به دولت رئیسی به خوبی می‌شوددید.
در اتفاقی عجیب میثم مطیعی که روزگاری در نماز عید فطر حسن روحانی رئیس جمهور میانه رو وقت را به شدت با شعرخوانی نواخته بود، امسال وقتی به نماز عید فطر دعوت نشد، در صفحه توییترش شعری انتقادی خطاب به رئیسی نوشت؛ شعری که تزلزل شعار وحدت در اصولگرایان را به خوبی نمایش می‌دهد.
