روزان: در حالیکه آموزش و پرورش اعلام کرده که امسال مدارس کشور چیزی حدود ۲۰۰ هزار کمبود معلم دارند، در چند هفته اخیر، اظهارات حمید رسایی، نماینده مجلس در مورد رد صلاحیت ۱۰۰۰ داوطلب معلمی و همچنین خبر دیگری در مورد رد صلاحیت ۸هزار داوطلب دیگر به همراه رد صلاحیت گروهی از معلمان به دلایل واهی مانند اینکه عکس های بی حجاب در فضای مجازی داشته اند، موجی از انتقادها را به همراه داشت. گرچه آموزش و پرورش این ادعاها را رد کرده است ولی همین اخبار کافی بود تا موضوع گزینش در آموزش و پرورش دوباره بر سرزبان ها بیافتاد.
مراحل گزینش
چالش گزینش در آموزش و پرورش، یکی از چالش های علاقمندان به تدریس در مدارس از سالهای اول انقلاب بوده که تا الان هم ادامه دارد. برای همین چند صباحی است که قوانین جدیدی برای گزینش در آموزش و پرورش مطرح شده است. بر این اساس، فرآیند گزینش جدید یک ماراتن حدوداً هشت ساعته است که در سه مرحله طراحی شده است. هدف از این گزینش جدید شناسایی تمامی ظرفیت‌ها، ویژگی‌های شخصیتی و اعتقادی و همچنین بررسی توانمندی علمی و عملی داوطلب برای معلم شدن است.
منتقدان بر این باورند که این روند به یادآور گزینش‌های سخت‌گیرانه گذشته است و می‌تواند انگیزه داوطلبان را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در پاسخ، وزارت آموزش‌وپرورش و برخی مقامات به این اعتراضات واکنش نشان داده و تأکید کرده‌اند که گزینش باید مطابق با قانون و با توجه به کمبود معلم‌ها انجام شود. اخیراً، حمید رسایی، نماینده مجلس، اعلام کرد که پس از دستور وزیر و بررسی مجدد، حدود ۱۰۰۰ داوطلب از ۴۰۰۰ داوطلب رد شده، پس از اصلاح موارد قابل تغییر، پذیرفته شده‌اند.
ادامه یک مسیر
با وجود درخواست‌های جمعی از متقاضیان که در پرونده گزینش آنها کد ۱۹ درج شده بود، این موضوع در دستور کار قائم پناه، مسئول اداره امور گزینش کشور قرار گرفت. اما بررسی‌های فراز نشان می‌دهد که هسته‌های گزینش همچنان به روال قبلی ادامه می‌دهند و به دستور‌های جدید توجهی نشان نداده‌اند. بسیاری از داوطلبان همچنان با کد ۱۹ در کارنامه خود مواجه‌اند و علت رد صلاحیت خود را نمی‌دانند. امیدواری وجود دارد که دولت چهاردهم در این زمینه اقدامات مؤثری انجام دهد و راه ورود معلمان واجد شرایط را به کلاس‌های درسی که به دلیل کمبود معلم تعطیل شده‌اند، باز کند.
از تکذیب تا تایید
قانون گزینش آموزش و پرورش سال ۱۳۷۴ در مجلس تصویب شد و بعد از مدتی به تمام وزارتخانه‌ها تسری یافت همچنین سال ۷۷ آیین‌نامه اجرایی قانون تصویب شد بر همین اساس هر اقدامی در بخش گزینش باید مطابق قانون باشد.
با تمام این تفاصیل به نظر می رسد گزینش پذیرفته شده در آزمون های استخدامی آموزش و پرورش، تا حدودی سلیقه ای شده باشد.
این در حالی است که رهبر انقلاب سال ۱۳۹۹ در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و رؤسای وزارت آموزش و پرورش در سی و چهارمین اجلاس آموزش و پرورش ضمن تأکید به در نظر گرفتن صلاحیت‌های دینی، اخلاقی و سیاسی در جذب معلمان گفتند: “باید در جذب معلمان، یک گزینش صحیح و خردمندانه انجام شود و اجازه ورود نیروی بی‌کیفیت به آموزش و پرورش داده نشود.”
حالا اما خبر رد صلاحیت ۸ هزار معلم بازتاب گسترده ای را به دنبال داشته است بطوریکه اخیراً رئیس دیوان عدالت اداری اعلام کرده است “اخراج کارمند به دلیل تغییر نظریه گزینش قانونی نیست”
با این همه همانگونه که گفته شد، برخی از کاربران فضای مجازی که در این آزمون پذیرفته شده اند، مدعی اند که به دلایل واهی مانند اینکه عکس های بی حجاب در فضای مجازی داشته اند، رد صلاحیت شده اند!
با تمام این نفاصیل، سید امیرمحمد خرازانی؛ نماینده وزیر آموزش و پرورش در هیأت مرکزی گزینش و دبیر هیأت مرکز گزینش وزارت آموزش و پرورش درباره طرح ادعایی مبنی بر “مخالفت با استخدام قطعی به دلیل عکس پروفایل” گفت: ادعای تأیید نشدن وضعیت استخدامی دانشجومعلمان به دلیل عکس پروفایل را رد می‌کنم در این مورد مطرح شده باید کل پرونده فرد بررسی شود، این موضوع که دانشجو فقط به دلیل عکس پروفایل در گزینش رد شود، صحت ندارد.
وی افزود: دانشجو معلمان در دوران تحصیل استخدام آزمایشی هستند و پس از چهارسال مجدد گزینش می‌شوند، در مواردی شاهد بودیم که فرد مشکوک به اعتیاد پس از انجام آزمایش، اعتیادش مثبت شد و طبق قانون نمی‌توانیم به فرد دارای اعتیاد اجازه حضور در کلاس درس را بدهیم.
دبیر هیأت مرکز گزینش وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که آیا نسبت به عکس پروفایل یا گذاشتن تصاویر بدون حجاب در پروفایل هم حساسیت نشان می‌دهید؟ مطرح کرد: در این موارد ابتدا به فرد تذکر می‌دهیم، اگر دانشجو معلمی بعد از ۴ سال ضوابط گزینش را نداشت، طبق قانون اجازه داریم درباره او تصمیم‌گیری کنیم اما شیوه رفتار بدین صورت است که به افراد فرصت می‌دهیم.
وی ادامه داد: طبق قانون مدیریت خدمات کشوری می‌توانیم فرد را به مدت یک سال استخدام رسمی نکنیم اما او همچنان می‌تواند شاغل باشد و در این مدت وضعیت او را رصد می‌کنیم.
خرازانی تأکید کرد: روال کار بدین گونه است که ابتدا به افراد تذکر و فرصت می‌دهیم مگر در موارد خاص همچون اعتیاد، استعلام از دستگاه‌های امنیتی و محکومیت قضایی.
وی با اشاره به اینکه تا به امروز در آرای صادره توسط هیئت مرکزی گزینش مشاهده نکردم که فردی از دانشجو معلمان به خاطر تصویر پروفایل و بدون تذکر قبلی دچار مشکل شده باشد، گفت: اگر فردی دراین باره ادعایی دارد به هیئت مرکزی گزینش وزارت آموزش و پرورش مراجعه کند.البته در مورد پذیرفته شدگان آزمون استخدامی ممکن است مواردی در حوزه فضای مجازی وجود داشته باشد که آن هم حتماً بررسی دقیق می‌شود.
دبیر هیأت مرکز گزینش وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: یکی از وزرای سابق آموزش و پرورش مدتی قبل اعلام کرده بود که یک دانشجو معلم به دلیل نگهداری از گربه در منزل رد گزینش شده است، این دانشجو معلم نزد بنده آمد و پرونده او را مجدد بررسی کردم، این دانشجو معلم می‌گفت ” تصور کردم چون به مصاحبه‌گر گفته بودم در خانه گربه دارم من را در گزینش رد کرده‌اند” اما دلیل رد شدن او موضوع دیگری بود که در بررسی مجدد توسط گزینش، تأیید شد و هم اکنون به عنوان معلم شاغل است.
خرازانی درباره ادعای مطرح شده مبنی بر رد شدن ۸ هزار دانشجو معلم در گزینش گفت: این عدد صحیح نیست، در دو سال گذشته از بین ۵۰ هزار فارغ التحصیل دانشگاه فرهنگیان، پرونده ۸۰۰ نفر در هیئت مرکزی گزینش بررسی شده که مشکل ۷۰ درصد حل شده است و پرونده سایر افراد در دست بررسی است.
وی درباره ادعای مطرح شده مبنی بر دریافت جریمه ۶۰۰ میلیون تومانی مطرح کرد: فردی که بعد از ۴ سال تحصیل از ادامه اشتغال انصراف می‌دهد باید هزینه دوران تحصیل را پرداخت کند.
مختصری از گزینش
این در حالی است که وی قبلا در مورد اینکه آیا در قانون گزینش به‌صورت مصداقی ذکر شده که چه مواردی منجر به رد گزینش افراد می‌شود؟ گفته بود: خیر؛ این‌ها نکاتی است که برخی افراد بیان می‌کنند به عنوان مثال یکی از معلمان پذیرفته شده در آزمون اخیر که موفق به اخذ حدنصاب لازم برای تایید نهایی در گزینش نشده بود، مدعی بود که به دلیل “عدم خلوص در نماز” رد گزینش شده! اما وقتی پرونده او را بررسی کردم مشخص شد که اصلاً اینگونه نبوده است!
سخنان مصاحبه‌گران ممکن است باعث ایجاد شبهاتی برای افرادی که رد گزینش شده‌اند، بشود و ما هیچگاه به دلیل مثلاً مشخص بودن ریشه مو و مسائلی از این دست، افراد را رد گزینش نمی‌کنیم.
وی آن زمان درباره انتشار اخباری در خصوص اینکه برخی از رد صلاحیت شدگان آزمون به خاطر اینکه در مراسم های مذهبی و نمازهای جماعت شرکت نکرده اند گفته بود: قانون گزینش، آیین‌نامه اجرایی دارد و در آنجا ضوابط انتخاب اصلح تعیین شده است همچنین مشاغل آموزشی جزو مشاغل خاص و حساس تعریف شده‌اند و از این رو، انتخاب اصلح برای آنها مطرح است؛ انتخاب اصلح در موارد کثرت تقاضا یا در آزمون‌های استخدامی برای جذب معلم ملاک است.
به گفته وی، ضوابط انتخاب اصلح بدین شرح است: موضعگیری درباره ولایت فقیه، فعالیت داوطلبانه در نهادهای انقلابی، فعالیت داوطلبانه در نهادهای مذهبی، شرکت در نماز جمعه و جماعت، شرکت در راهپیمایی، انتخاب پوشش چادر ( البته این بدان معنا نیست، اگر فردی پوشش چادر نداشت رد گزینش می‌شود بلکه امتیاز آنها کمتر خواهد شد)، تقید به رعایت پوشش اسلامی و انتخاب دوستان مناسب، کسب رتبه‌های علمی، مذهبی و فرهنگی مناطق محروم.
خرازانی همچنین گفته بود، گزینش، ابزارهایی را در اختیار دارد به عنوان مثال برای کشف اشتهار به فسق از ابزار تحقیق استفاده می‌کنیم. تحقیقات از محل سکونت، کار و تحصیل به همراه مصاحبه و استعلام، ابزارهای در اختیار گزینش است البته قانون تأکید دارد تجسس ممنوع است و اجازه این کار را نداریم.
به گفته این مقام مسئول، همچنین اگر فردی نسبت به رد پرونده خود در هسته‌های گزینش معترض است می‌تواند درخواست تجدیدنظر ثبت کند تا پرونده او مجدد توسط مصاحبه‌گر دیگری بررسی شود.
این جنجال ها در حالی مطرح می شود که رییس دولت چهاردهم، مسعود پزشکیان، در مراسم تکریم و معارفه وزیر علوم، با اشاره به اینکه دانشگاه محل نوآوری و خلاقیت است، تاکید کرد: «به وزیر گفتم همه اساتید و دانشجویانی که لغو قرارداد یا اخراج شدند را بازگردانید.» امیدواریم که این دستور رییس جمهور به درستی اجرا شود و همچنین در موضوع کد ۱۹ نیز اقدامات مشابهی انجام شود تا هزاران کلاس درس از نعمت معلم برخوردار شوند. با این اقدامات، کسانی که صلاحیت علمی و حرفه‌ای معلمی را دارند، قادر خواهند بود به آموزش و پرورش کشور خدمت کنند و به بهبود کیفیت آموزش در مدارس دولتی کمک نمایند.
