گروه اجتماعی- حمید رضا خالدی: نه مهسا و نه هیچ یک از دیگر اعضای خانواده مهسا وقتی که برای سفری تفریحی عازم پایتخت بودند، حتی در تصورشان هم نمی‌گنجید که در پایتخت فریبنده، چه حادثه شومی درانتظار آنهاست!
مهسا امینی ساعت ۶ بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در نزدیکی ایستگاه مترو شهید حقانی تهران توسط مأموران گشت ارشاد و به جرم بدحجابی بازداشت شد؛ بازداشتی که باعث شد تا چند ساعت بعد جسم بی جان وی راهی بیمارستان کسری شود.
دو ساعت اسرارآمیز
مهسا امینی پس از بازداشت توسط مأموران گشت ارشاد برای کلاس‌های توجیهی به ساختمانی در خیابان وزرا هدایت می شود. در فاصله دو ساعتی که مهسا امینی در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی تهران حضور داشته اتفاقاتی که هنوز به درستی کسی در مورد آن چیزی نمی داند، سبب سکته مغزی و قلبی او می شود و در نهایت او به کما می رود.
ژینا نام اصلی اوست. مهسا امینی متولد ۱۳۷۹ در شهرستان سقز کردستان است که به همراه برادر و دخترخاله اش به تهران سفر کرده بود. در آن روز شوم، مهسا که در کنار برادر بزرگش حضور داشته با برخورد گشت ارشاد مبنی بر وضعیت حجاب روبه رو می شود.
برادرش کیارش با اعتراض به مأموران گشت ارشاد سعی می کند تا با مداخله فضا را عوض کند و حتی درگیری فیزیکی کوچکی هم بین او و ماموران رخ می دهد که درنهایت مأموران به کیارش می گویند خواهرش برای حضور در کلاس‌های توجیهی به ساختمان پلیس امنیت اخلاقی تهران واقع درخیابان وزرا منتقل می شود و پس از مدتی آزاد خواهد شد. با این حال کیارش که دلش آرام نمی گرفته عازم ساختمان وزرا- یعنی محل انتقال دختران جمع آوری شده توسط گشت‌های ارشاد – می شود تا بلکه خبری از وی به دست آورد.
اما ماجرا آنگونه که ماموران گفته بودند پیش نمی رود و مهسا دو ساعت بعد از بازداشت به طرز عجیبی دچارحمله قلبی شده و بیهوش می‌شود. تلاش‌ها برای احیای قلبی با حضور اورژانس شروع می شود اما حال وی لحظه به لحظه بدترمی شود تا اینکه به توصیه پرسنل اورژانس تصمیم گرفته می‌شود تا وی به بیمارستان کسری منتقل شود. درهمین حین برادرمهسا امینی بعد از نشان دادن عکس خواهرش متوجه می شود فردی که به همراه آمبولانس به بیمارستان در حال انتقال است، خواهراوست.
کیارش سراسیمه راهی بیمارستان کسری که گفته می شد خواهرش را به آنجا برده‌اند، می‌شود . وی درمورد آن لحظات تلخ و کشنده می گوید: گاهی که پشت درساختمان پلیس امنیت اخلاقی بودم صدای جیغ و داد شنیدم. در این لحظه همه افرادی که پشت درایستاده بودیم سعی می کردیم از ماجرا با خبر شویم . در این گیر و دار یک آمبولانس از در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی خارج شد. با سؤال و نشان دادن عکس مهسا متوجه شدم کسی که دچار حادثه شده خواهر من است و یک نفر گفت که مهسا در بغل خودش بوده که بی‌حال و از هوش رفته است.
برادرمهسا اضافه کرد: بعد از حضور در بیمارستان گفتند که خواهرم در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است و به کما رفته است. پزشکان می گفتند که او دچارسکته قلبی و مغزی به صورت توأمان شده.
اما انگار قرار نبود عمرمهسا به دنیا باشد و سفر به تهران برای وی بلیتی بود برای سفر به بهشت. وی در کمال ناباوری روز جمعه ۲۵ شهریور، ساعت ۴۵/۱۵ پرکشید و راهی خانه آخرت شد. این را پدرش در تویئتی رسما اعلام کرد؛ به همین سادگی!
پلیس: خودش بی هوش شد!
واکنش پلیس اما در این میان جالب بود. این نهاد در اطلاعیه ای رسما اعلام کرد: آنچه در مورد مهسا امینی رخ داده یک درگیری فیزیکی نبوده، بلکه یک عارضه قلبی بوده که با هماهنگی خانواده، فیلم لحظه این اتفاق به زودی منتشر می شود. درعین حال دایی مهسا امینی می گوید هرچقدر که از مأموران پرسیدیم که چه اتفاقی افتاده پاسخ ندادند و یکی از آنها گفت سپرده‌ایم به شما ناهار و شام بدهند! امروز نوبت دخترما بود و فردا نوبت دختر دیگریست! فقط صورت مسئله را پاک می کنید.
ابعاد این فاجعه آنچنان عظیم و بزرگ بود که باعث ایجاد یکی از بزرگ‌ترین موج های رسانه‌ای در فضای مجازی از سوی کاربران درمحکوم کردن این ماجرا و برخورد با مسببین آن شد. موجی که در نهایت باعث شد تا پس از سه روز، مسئولان بالاخره سکوت خود را بشکنند. این حادثه در حالی رخ داد که رئیس جمهور برای حضور در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای درسمرقند حضور داشت، اما پاسخ‌خواهی افکارعمومی باعث شد تا رئیسی از آن سوی مرزها به وزیر کشور دستور دهد تا این موضوع را به سرعت پیگیری کند. وزیر کشور نیزمعاون امنیتی خود را مسئول رسیدگی به این پرونده کرد.
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس نیز با انتشار پیامی خبر از ورود مجلس به این پرونده داد ونوشت: اتفاق تلخ اخیر برای یکی از بانوان در یکی از بخش‌های پلیس تهران، سبب جریحه‌دار شدن افکارعمومی و تاسف شدید اینجانب شد.
وی در این پیام اعلام کرد: «دراین زمینه ضمن تاکید براینکه فصل الخطاب همه برای موضوعات مختلف از جمله مسایل اجتماعی و فرهنگی بایدعمل به قانون و رفتار قانون‌مندانه باشد، به کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها ماموریت می‌دهم همه ابعاد این موضوع را با قید فوریت و دقت بررسی کرده و گزارش آن را به مجلس ارایه کند. درصورتی که در گزارش، کوتاهی و تقصیری مشاهده شد، در گزارش ارائه شده، الزامات لازم برای جلوگیری از تکرار این قبیل موارد مورد توجه قرار گیرد.»
همچنین بهادری جهرمی سخنگوی دولت نیزدرپیامی توئیتری نوشت: درگذشت غم‌انگیز خانم مهسا امینی را به خانواده آن مرحومه، به‌ویژه پدر و مادر داغدارش، تسلیت عرض می‌کنم. تلخی برخی اتفاق‌ها به راحتی فراموش نمی‌شود.
اما قوه قضاییه نیز پس از بالا گرفتن ماجرا نسبت به این پرونده واکنش نشان داد. معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران ، از دستگاه‌های ذیربط خواست تا تحقیقات و بررسی های لازم در مورد علت فوت این دختر جوان با دقت و سرعت انجام شود و نتایج آن با شفافیت دراختیار افکارعمومی قرار گیرد.
کاظم غریب‌آبادی، با عرض تسلیت به خانواده خانم مهسا امینی، از دستگاه‌های ذیربط خواست تا تحقیقات و بررسی های لازم در مورد علت فوت این دختر جوان با دقت و سرعت انجام شود و نتایج آن با شفافیت دراختیارافکارعمومی قرار گیرد.
دبیرستاد حقوق بشر با اشاره به اینکه چندین واحد قضایی و غیرقضایی دستوراتی را برای تحقیق و بررسی صادر کرده‌اند و تیم‌های ویژه و تخصصی نیز تشکیل شده است، تأکید کرد تحقیقات و اعلام نتایج نباید مشمول مرور زمان شود و فرایند طولانی را طی کند.
وی همچنین از مسئولین قضایی ذیربط درخواست کرد تا چنانچه قصور یا تقصیری در این پرونده مشاهده شد، با مسببان و عوامل و مرتکبان این وضعیت، برخورد قانونی فوری صورت پذیرد.
غریب آبادی تصریح کرد: ستاد حقوق بشر ضمن تاکید بر لزوم رعایت حقوق اولیه و بنیادین تمام شهروندان مطابق با اصول قانون اساسی از سوی تمام نهادها و سازمان‌های کشور، نقض احتمالی حقوق بشر این شهروند ایرانی را بررسی و پیگیری خواهد کرد.
درهمین راستا علی صالحی دادستان تهران هم ضمن اعلام ورود دادستانی به این پرونده از دستور تشکیل کارگروه ویژه برای بررسی ابعاد پزشکی پرونده خبرداد.
براساس این گزارش، کارگروهی ویژه از پزشکی قانونی تشکیل شده تا شرایط جسمی مهسا امینی را از نظر پزشکی مورد معاینه و بررسی دقیق تخصصی و کارشناسی قرار دهند. این کارگروه با دعوت از کادر درمان مهسا امینی همچنین حضور کارشناسان و متخصصان مجرب پزشکی قانونی، فعالیت خود را آغاز و آخرین وضعیت جسمی وی را مورد بررسی قرار داده‌اند.
دادستان تهران اعلام کرده که باید مشخص شود انتقال او به مرکز پلیس از لحاظ پزشکی، چقدر در وقوع این حادثه مؤثر بوده است؟ همچنین از طرف دادستان تهران بازپرس ویژه و تیمی مجرب برای بررسی دقیق ابعاد این پرونده تعیین شده است.
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری هم از ارسال نامه رسمی این معاونت به وزارت کشور برای توضیح بیشتر ماجرای رخ داده برای “مهسا امینی” خبر داد.انسیه خزعلی در توییت دیگری با بیان اینکه این معاونت دائما پیگیر لایحه حفظ کرامت زنان از مجلس است، افزود:« در واقعه ناگوار حاضر نیز با ارسال نامه رسمی به وزارت کشور به دنبال توضیح بیشتر ماجرای حادث شده‌ایم، واقعه‌ای که ما را هم عمیقا متاثر کرده‌است. این ماجرا بیش از گذشته تذکر می‌دهد که اجرای قوانین نیازمند فرهنگ‌سازی تاثیرگذاراست.»
روایتی تلخ
مادرمهسا در گفت و گوی تلفنی با خبرنگاری در مورد پوشش دخترش می گوید: دخترم آن روز یک مانتوی کاملا گشاد و یک شال بسیار بلند و بزرگ سرش بود و اصلا آرایشی هم نداشت نمی دانم چرا وی را گرفته اند! وقتی برادرش به ماموران اعتراض می کند وی را هم می زنند.
وی ادامه می دهد : به ما گفتند در صحبت‌هایتان مراعات کنید، الان هم دور و بر خانه ما پر است از ماموران امنیتی . دختر من خیلی ساده بود. ما از مسببین این حادثه نمی گذریم و از مسئولین می خواهیم تا ماجرا را تا آخر پیگیری کنند.
عائلی، دایی مهسا، نیز درباره آنچه برای وی اتفاق افتاد و پوشش این دختر در روز حادثه به یکی از رسانه ها می گوید: درباره خانواده ما تحقیق کنید و ببینید خانواده ما در کردستان و سایر شهرهای ایران ترویج اسلام و پاکی کرده و شایسته خانواده ما نیست که بی‌حجاب باشد و بیشتر از مسئولان بلدیم که حجاب را رعایت کنیم. یک استعلام محلی بگیرید و ببینید که مهسا چطور بوده است، اما متاسفانه روالی که باید طی شود اصلاً [درست] نیست. من به همه گفته‌ام اصلاً نمی‌خواهیم یک کلمه بیشتر از آنچه اتفاق افتاده روایت کنند.
او در پاسخ به این سوال که روز واقعه چه اتفاقی افتاد، می گوید: ما اصلاً خبر نداریم چه اتفاقی افتاده است؛ اما واقعیت این است که داریم صورت مساله را پاک می‌کنیم. یک جماعتی آمده‌اند و به حجاب گیر می‌دهند. اگر [این کار] به صورت مدبرانه‌ای انجام می‌شد مردم اعتراضی نداشتند اما اینکه […..] به جان مردم افتادند اسلامی نیست. اسلام چنین دستوری نداده است. می‌خواهیم بدانیم چرا باید چنین بی‌تدبرانه این کار را انجام دهند. این [حادثه برای مهسا] اولی نبود و آخرین بارهم نخواهد بود. صداوسیما گفته تلاش برای کسب خبر از مهسا در حال انجام است… مگر تلاش می‌خواهد؟ ما انتظار داشتیم یک نفر بیاید فیلم بگیرد و بگویند اشتباه کردیم؛ این کلاه گذاشتن واغفال کردن اصلاً درست نیست.
دایی مهسا درباره اینکه آیا از آنها عذرخواهی شده یا خیر؟ می گوید: اصلاً از ما عذرخواهی نشده و جای تاسف است که مسئولان ما آن‌قدر نمی‌توانند تدبیرکنند؛ یعنی مبارزه با بی‌حجابی این روش را دارد؟ اگر بخواهیم به کسی بگوییم حجاب داشته باش این روش را باید به کار ببریم؟ این لطمه به خود نظام نمی‌زند؟ آیا اینها دلسوزهمین نظام هستند؟ این بی‌کفایتی کسانی است که چنین کاری را انجام می‌دهند.
عائلی در ادامه می گوید: ما زمانی رسیدیم بالای سر مهسا یا در واقع جسد مهسا که اینها می‌توانستند آثار هر چیزی را با یک آمپول درست کنند. ما اصلاً نمی‌دانیم چه اتفاقی افتاده است. مگر کار سختی است آثار را از بین بردن! مساله این است که وقتی یک نامحرمی دست می‌برد و یک دختری را از پیش چشم مادر و پدر به زور می‌برد! چه روایتی از اسلام است؟ البته برادر مهسا آنجا بوده و وقتی خواسته مقاومت کند و اجازه ندهد، گاز اشک‌آور زده و پراکنده کرده‌اند. این ارعاب و وحشت برای چیست؟ می‌گویند کاری نکرده‌ایم پس قرار بود دیگرچه کار کنید؟
او درباره اینکه گفته می‌شود مهسا دچار بیماری قلبی مادرزادی بوده، توضیح می دهد: دروغ مطلق است. ما از مهسا پرونده پزشکی داریم و می‌توانیم ارائه دهیم که مهسا کاملاً سالم بوده است. اصلاً تصور براین باشد که او بیماری داشته آیا نباید رعایت حال چنین فردی را کرد؟ این که بدتراست. آن‌قدر بی‌کفایت هستند که می‌افتند به جان مردم.
او به نقل از یک شاهد عینی از آنچه آن روز در ساختمان وزرا پیش آمده می گوید: یک خانمی می‌گفت ما را که آنجا بردند خانمی حامله بود. او می گفته من باردار هستم ولی به زن گفته‌اند بچه داشته باشی، به درک! ما با چنین روالی سر و کله می‌زنیم. من خواهش دارم به این مسائل اعتراض شود. من به آقایانی که آمده بودند گفتم صورت مساله را پاک می‌کنید و لاپوشانی می‌کنید؛ ما به چای و نان و جای خواب شما محتاج نیستیم، ما با سفره پرخود اینجا هستیم. مردم به حقیقت نیاز دارند؛ به ارزشمندی نیاز دارند که ارزش‌شان را زیر سوال برده‌اید. من اگر داعیه‌خواهی دارم فقط برای مهسا نیست؛ ما باید دست به دست هم بدهیم که این مساله کلاً برداشته شود. من ابایی از گفتن ندارم و با نهایت صراحت گفته‌ام. به نظر من کسی اگر شعورش برسد می‌فهمد که من دلسوز مملکت هستم، نه کسانی که چنین می‌کنند.
او ادامه می دهد: صداوسیما گفته ما در حال تلاش هستیم که بخواهیم حالی از ژینا بدانند؛ مگر کسی جلوی آنها را گرفته چرا نمی‌آیند ببینند؟ چرا شما دلسوز ما نیستید، به جای رسانه‌های خارج از کشور؟
او درباره اینکه آیا شکایتی انجام گرفته یا خیر گفت: بله، شکایت شده. پدر و مادر مهسا شکایت کرده‌اند. به هر جا [که] شده شکایت کرده‌اند و پیگیرمساله هستند.
پلیس باید ثابت کند
اما مسلما یکی از وجوه مهم این پرونده جنبه حقوقی آن است. محسن رهامی حقوقدان و استاد دانشگاه درواکنش به مرگ عجیب دختری جوان در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی گفت: آیا پلیس می تواند این ادعا را که خانم امینی بدون دخالت ماموران و بدون ایراد صدمه روحی یا جسمی و به طور ناگهانی و اتفاقی، دچار عارضه قلبی شده، درمحکمه قانونی و با اتکا به مدارک قانونی اثبات کند؟ باید توجه داشت که کشف حقیقت دراین موارد برعهده دادگاه صالح و مرکز پزشکی قانونی است نه مرکز اطلاع رسانی پلیس یا دیگر نهادها و ضابطان قضایی…
فیلم بی اثر
با ورود دستگاه‌های مختلف و نهادهای نظارتی و بالادستی به این پرونده، پلیس نیز با انتشارکلیپی تلاش کرد تا کمی از فشار افکار عمومی علیه خودش کم کند. در این کلیپ حدودا ۲ دقیقه‌ای ، مهسا در داخل کلاس توجیهی، به یکباره از هوش می رود و با حضور ماموران اورژانس به بیمارستان منتقل می‌شود. ولی از آنجایی که این فیلم مونتاژ شده و اصل آن منتشر نشده است نتوانسته تاثیرچندانی روی ذهنیت شهروندان منتقد که تعدادشان هم کم نیست، بگذارد. آنها معتقدند که این فیلم می تواند به راحتی دستکاری شده باشد. آنها این سوال را مطرح می کنند که اگر پلیس داعیه صداقت در این مورد را دارد چرا بعد از ۳ روز، تازه این فیلم را آن هم به صورت مونتاژ شده منتشر کرده است؟!
چند ساعت بعد از انتشار این فیلم ، یک منبع آگاه خبرگزاری فارس که از همان ابتدا موج ایجاد شده علیه موضوع مهسا را کار دشمنان جمهوری اسلامی و ایران می دانست، مدعی شد که یک منبع آگاه در پزشک قانونی به وی گفته است مهسا امینی به دنبال ایست قلبی توسط اورژانس به بیمارستان منتقل شد و پس از احیا در فاصله ۲ ساعت، ۲ مرتبه دیگر نیز ایست قلبی کرده که مجدداً احیا شده است.
این خبرگزاری ادامه داد: در سی تی اسکن مغزی علایمی مبنی برهیدروسفال بودن (عارضه قبلی) گزارش شده است. وی در پنج‌سالگی هم تومورمغزی عمل کرده ومبتلا به بیماری صرع و دیابت نوع یک بوده است.
و بالاخره دیروز صبح و درحالی که تنها چند ساعت از فوت مهسا نمی‌گذشت جنازه وی به سرعت به زادگاهش منتقل شد تا پیکرش با حضور جمعی از مسئولان و مردم سقز در آرامستان آیچی سقز تشییع و به خاک سپرده شود؛ مراسمی که با وجودی که ناگهانی و بی سروصدا برگزار شده بود، اما با حضور خیل عظیمی از آشنایان و همشهریان خانواده مهسا برگزارشد؛ پرونده ای که شاید هنوز بسته نشده باشد!
