عدم امنیت انرژی در اروپا دوباره در حال افزایش است؛ چراکه زمستان نزدیک میشود و جنگ پایانناپذیر به نظر میرسد.
استاورولا پابست در ریسپانسیبل استیتکرفت نوشت: با تشدید جنگ در اوکراین، مبارزه بر سر امنیت انرژی در اروپا به طور فزایندهای تشدید شده است. روسیه اکنون اوکراین را متهم کرده است که به زیرساختهای خط لوله گاز ترکاستریم که از روسیه به ترکیه میرود و منبع انرژی حیاتی برای اروپای مرکزی است، با استفاده از پهپادها حمله کرده است. اوکراین به این ادعا پاسخ نداده است. حالا که اوکراین از اول سال جاری انتقال گاز روسیه را متوقف کرده، ترکاستریم که در سال ۲۰۲۰ راهاندازی شد، یکی از تنها کانالهای باقیمانده برای جریان گاز روسی به اروپا است. در واقع، ایستگاه کمپرسور خط لوله ترکاستریم تنها آسیبی جزئی از یک پهپاد سرنگون شده دیده است. اما واکنشهای رسمی به این حادثه نشاندهنده اهمیت بالای این اتفاق است.
سخنگوی دولت روسیه، دیمیتری پسکوف، این حمله ادعایی را تروریسم انرژی توصیف کرد و وزیر امور خارجه مجارستان، پتر سیجارتو، در فیسبوک نوشت که باید آن را حملهای به حاکمیت کشورهایی دانست که انرژی را از طریق این خط لوله دریافت میکنند. در نوامبر، سرویس امنیت فدرال روسیه، ادعا کرد که نیروهای اوکراینی را در هنگام خرابکاری در خط لوله گاز جنوباستریم؛ بازداشت کرده است. پیشتر، اروپا با حمله به خط لوله نورد استریم در تابستان ۲۰۲۲ ضربهای به امنیت انرژی خود وارد کرد و یک پیوند جدید و معنادار با گاز روسی را قطع کرد. محققان اروپایی هنوز نتوانستهاند به طور رسمی مشخص کنند که چه کسی این کار را انجام داده (هرچند تحقیقات به سمت اوکراین رفته است)؛ آنچه واضح است این است که ایالات متحده از افزایش وابستگی اروپا به واردات گاز طبیعی مایع آمریکایی بهرهمند شده است.
زلنسکی رئیسجمهور اوکراین،توقف انتقال گاز را به عنوان “یکی از بزرگترین شکستهای مسکو” توصیف کرده است. در حالی که تأثیرات اقتصادی مسدود شدن انتقال گاز روسیه هنوز مشخص نیست، اقتصاد روسیه از سایر اقدامات جنگی، از جمله تحریمها، تقریباً آسیب ندیده است. در عوض، کشورهای اروپایی که قبلاً بخش زیادی از امنیت انرژی خود را فدای این جنگ کردهاند، به نظر میرسد بیشتر از حملات و توقف انتقال گاز، آسیب خواهند دید. آغاز جنگ که تقریباً سه سال پیش اتفاق افتاد، دسترسی اروپا به انرژی را پیچیده کرده و قیمتهای انرژی را تحت تأثیر قرار داده است؛ به طوری که به شهروندان اروپایی در پاییز ۲۰۲۲ گفته شد که برای یک بحران انرژی، از جمله احتمال کمبود برق و گاز در آن زمستان آماده شوند. البته ترسها در آن زمان برطرف شد؛ اما ممکن است اروپا اکنون تا این اندازه خوششانس نباشد. به عنوان مثال، مردم مولداوی که قبلاً به شدت به دسترسی به گاز روسی وابسته بودند و اکنون این دسترسی توسط کییف لغو شده است، با قطعیهای مکرر برق مواجه هستند. همچنین ترانسنیستریا، یک دولت جداییطلب عمدتاً غیررسمی بین مولداوی و اوکراین، میگوید که ممکن است در سه هفته آینده با کمبود انرژی مواجه شود.
در حالی که اتحادیه اروپا ادعا میکند که برای توقف فعلی انتقال گاز آماده است، برخی از رهبران اتحادیه از ناپایداری مداوم در انتقال انرژی که از جنگ ناشی شده و به ویژه نقش اوکراین در تشدید آن خسته شدهاند. به طور خاص، وزیر امور خارجه مجارستان، سیجارتو، هفته گذشته تهدید کرده بود که بر سر توقف اخیر انتقال گاز اوکراین، مانع از پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا خواهد شد. رئیسجمهور اسلواکی، روبرت فیکو هم در مقابل تهدید کرده است که صادرات برق به اوکراین را متوقف خواهد کرد.
در مجموع، حمله ادعایی به خط لوله در کنار مشکلات انرژی قبلی و جاری نه تنها نشانههایی از احتمال تشدید بیشتر تنشها را نشان میدهد، بلکه میتواند به تشدید مبارزه بر سر منابع انرژی در قاره گسترده اروپا منجر شود. تا زمانی که رهبران اروپایی جنگ را بر یک توافق به همراه مذاکره ترجیح دهند، به نظر میرسد شهروندانشان در رنج خواهند ماند.
در همین رابطه رسانه آمریکایی گزارش داد روسیه و اوکراین «گفتوگوهای محدودی» را در قطر برگزار میکنند.
رسانه خبری «بلومبرگ» در گزارشی به نقل از منابعی در روسیه مینویسد: «روسیه و اوکراین در حال برگزاری گفتوگوهای محدودی در قطر هستند؛ گفتوگوهایی که با تمرکز بر جلوگیری از تهدیدات علیه تاسیسات هستهای انجام میشوند.»
این رسانه آمریکایی همچنین در قسمت دیگری از این گزارش این بار به نقل از منابع اوکراینی میافزاید: «تنها گفتوگوهایی که میان این ۲ کشور برگزار شده به تبادل زندانیان مربوط میشود.»
کرملین هنوز به این گزارش بلومبرگ واکنشی نشان نداده و سخنگوی آن اظهار نظری نکرده است.
در تاریخ اوت ۲۰۲۴، روزنامه «واشنگتن پست» ادعا کرد که مسکو و کییف در حال مذاکره در مورد توقف احتمالی حمله به زیرساختهای انرژی هستند که گفته میشود با میانجیگری قطر نیز انجام شده است.
در تاریخ نوامبر ۲۰۲۴، «ماجد بن محمد الانصاری» سخنگوی وزارت امور خارجه قطر نیز به خبرنگاران گفت: «تلاشهای میانجیگری قطر در درگیری اوکراین فراتر از تلاشهای بشردوستانه با هدف کمک به کودکان آسیبدیده از خصومتها است.»
مراسم تحلیف «دونالد ترامپ» رئیسجمهور منتخب آمریکا درحالی روز بیستم ژانویه (یکم بهمن ماه) برگزار میشود که جهان چشم انتظار وعدههای دیرینه او از جمله خاتمه جنگ اوکراین است؛ وعدهای که او بارها در کارزارهای انتخاباتی مطرح کرد و حتی گفت قادر است در عرض «۲۴ ساعت» به جنگ اوکراین خاتمه دهد. با این حال او جزئیاتی از برنامه خود ارائه نکرده و کرملین هم چنین راهکارهای سریعی را زیر سئوال برده است.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین روز دوشنبه خطاب به خبرنگاران گفت: «ما در حال حاضر هیچ پیششرطی برای از سرگیری مذاکرات اوکراین نداریم، و در واقع این خود کییف است که از انجام آن خودداری میکند.»