روزان:بعد از اینکه سال گذشته رئیس بیمارستان قلب کرج خبر از کاهش سن سکته در ایران داد، چندی قبل معاون پژوهش سازمان نظام پزشکی نیز اعلام کرد که روزانه حدود ۵۰۰ نفر دچار سکته مغزی می شوند که از این تعداد یک‌سوم آنان به ناتوانی‌های جسمی مبتلا می‌شوند .
محمدرضا عزیزی معاون پژوهش سازمان نظام پزشکی و متخصص مغز و اعصاب با ذکر اینکه عوامل خطرزای سکته‌های مغزی قابل کنترل هستند گفت: روزانه حدود ۵۰۰ نفر دچار سکته مغزی و یک‌سوم آنان به ناتوانی‌های جسمی مبتلا می‌شوند.
محمود معتمدی رئیس انجمن علمی مغز و اعصاب نیز با بیان اینکه برای پیشگیری از بیماری‌های مغزی باید کاری کرد رسانه‌ها به صورت مستقیم درگیر شوند، گفت: بیماری‌های مغز و اعصاب بسیار زیاد هستند، اما می‌توان برخی از بیماری‌ها را در طول سال بیشتر مورد اطلاع‌رسانی قرار داد.
یک سال قبل
اما این نخستین باری نبود که در مورد آمار سکته در ایران هشدار داده می شد. پس از اینکه سال قبل رئیس بیمارستان قلب کرج اعلام کرد که سن سکته قلبی در کشور ما ٢٠ سال پایین‌تر از دیگر کشورهاست، بسیاری از کارشناسان ضمن تحلیل بروز چنین وضعیتی از تغذیه و البته فشارها و استرس‌های روحی و روانی به عنوان یکی از مهمترین عوامل این رشد تصاعدی یاد کردند. بر اساس آمارهای رسمی، هر ساله ۱۸.۶ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل بیماری های قلبی-عروقی شامل بیماری قلبی و سکته، جان خود را از دست می‌دهند. در ایران آمارهای رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد که ۳۰ تا ۴۰ درصد مرگ و میرها در کشور ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است. آماری که باعث شده تا ایران رکورددار بالاترین آمار مرگ قلبی در جهان باشد. دکتر محمد حسین نجفی، متخصص قلب و فوق تخصص آنژیوپلاستی با اشاره به کاهش متوسط سن سکته قلبی از ٧٠به ۵٠ سالگی در کشورمان نسبت به متوسط جهانی ، می‌گوید: «علل متفاوتی باعث این موضوع شده؛ مسئله چاقی در ایران متولی خاصی ندارد و جامعه جوان ما روز به روز در حال چاق شدن است.
عاملی به نام خروپوف
در این میان اما برخی عوامل هم هستند که شاید در نگاه اول به نوعی، شوخی به نظر برسند. یکی از این عوامل خروپوف است. شاید تا چند سال پیش خروپف در خواب را یک عامل معمولی و ژنتیکی میدانستند، اما سال هاست که پزشکان به این واقعیت پی برده‌اند که این یک نوع بیماری و تحت تأثیر فشار خون بالاست. بر اساس این مطالعه که توسط دانشمندان علوم خواب از دانشگاه فلیندرز در استرالیای جنوبی انجام شد، افرادی که به طور منظم در شب خروپف می‌کنند، بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند. پرفشاری خون زمانی رخ می‌دهد که فشار در رگ‌های خونی فرد خیلی زیاد باشد. می‌تواند آسیب جدی به قلب وارد کند و منجر به حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی و بیماری قلبی شود. این مطالعه نشان داد که ۱۵ درصد از ۱۲۲۸۷ شرکت‌کننده به‌طور میانگین بیش از ۲۰ درصد از شب را در یک دوره نظارتی شش ماهه خروپف کردند و آن‌هایی که سطح خروپف بالایی داشتند، ۳. ۸ میلی‌متر جیوه فشار خون سیستولیک و ۴. ۵ میلی‌متر جیوه فشار خون دیاستولیک بالاتری داشتند.
رابطه خروپف و سکته قلبی
از عوارض ناشی از سندروم وقفه تنفسی در دراز مدت می‌توان به سکته‌های قلبی و مغزی، افزایش فشار خون، اختلال عملکردی سیستم ایمنی، کاهش تمرکز، حافظه و قدرت یادگیری، افسردگی، خواب آلودگی در طول روز، افزایش تصادفات رانندگی و… اشاره کرد. افرادی که دچار خروپف بوده و به هنگام رانندگی دچار خواب آلودگی و خطا‌های رانندگی هستند رانندگان بسیار پر ریسکی هستند؛ بر همین اساس خروپف یکی از عوامل مهم تصادفات جاده‌ای است.
فضلی پناه با اشاره به تغییر موقعیت خواب یا بالشت به عنوان یک راهکار جهت کاهش صدای خروپف، افزود: توصیه می‌شود اگر فردی در نتیجه خروپف دچار فشار خون بالا، اضافه وزن، کاهش کیفیت خواب، سردرد صبحگاهی، خواب آلودگی روزانه و… شده است، حتماً به پزشک خواب مراجعه کرده و تحت تست‌های تشخیصی قرار بگیرد تا مشخص شود با یک خروپف معمولی مواجه است یا بیماری وقفه تنفسی فرد را تهدید می‌کند. به طور کلی خروپف را بخشی از زندگی طبیعی خود ندانسته و به راحتی از آن گذر نکنید.
و باز هم استرس!
اما مهمترین دلایل افزایش آمار سکته و پایین آمدن سن آن در ایران چیست؟ دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی در گفت و گو با «روزان» در این زمینه می‌گوید: «ما حدود ۱۰ سال قبل در این مورد هشدار داده بودیم. همان زمان گفتم که آمار متوسط سن سکته در ایران از ۶۰-۷۰ سال به ۴۰-۵۰ سال کاهش پیدا کرده. این موضوع به حدی شایع شده که اگر شما به استخر و باشگاه های ورزشی بروید حتما کسی را خواهید دید که روی بدن و در ناحیه‌ای که قلب قرار دارد، آثاری از برش چاقوی جراحی وجود داشته باشد.» خسرونیا، نیز از رژیم نامناسب غذایی ایرانی ها و استفاده بیش از حد از فست فودها به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل افزایش آمار سکته یاد می‌کند و می‌گوید: «در حال حاضر اکثر رژیم غذایی ایرانی‌ها را برنج و نان و فست فودها تشکیل می‌دهدکه باعث می‌شود می شود ارگان‌های بدن آسیب ببیند. بنابراین بهتر است مانند گذشته میوه و لبنیات و سبزی را در رژیم غذایی خودمان بگنجانیم.
وی همچنین از استرس و فشارهای روحی و روانی ناشی از شرایط جامعه به عنوان یکی دیگر از مهمترین عوامل رواج سکته در بین ایرانی ها یاد کرده و می‌افزاید: واقعیت این است که ایرانی‌ها به خاطر شرایط کنونی و فشارهای اقتصادی و اجتماعی و… به شدت درگیری فکری دارند و در واقع به دلایل مختلف استرس دارند. نگرانی‌های ناشی از تامین هزینه‌های زندگی، اجاره خانه، حتی هزینه های پخت و پز و لباس و تردد در سطح شهر و… تا فشارهای ناشی از برخورد با مردم کوچه و خیابان باعث بروز فشار برروی بدن انسان می‌شود و در نهایت به سکته ختم می‌شود. اینکه سن سکته در ایران پایین آمده، دو دلیل عمده دارد، قشر ۴۰ تا ۵۰ سال بیشترین بار فشارهای اقتصادی و روحی را تحمل می‌کنند و تغذیه نامناسبی دارند. متاسفانه این سنین بیشترین خطر را برای مرگ براثر سکته دارد.
اما در این میان همچنان یک سئوال اساسی بی پاسخ مانده است. اینکه برای کاهش احتمال بروز سکته چه باید کرد؟ سئوالی که رئیس انجمن متخصصان داخلی در پاسخ به آن معتقد است که قبل از هر چیز ابتدا باید شیوه زندگیمان را عوض کنیم. وی در این خصوص می‌گوید: «اول از همه باید روش زندگیمان را تغییر دهیم. یعنی رژیم غذایی‌مان را از جانب فست فوتی ها به غذاهای سنتی سوق دهیم. در ادامه نیز باید تلاش کنیم تا استرس های خود را کاهش دهیم . واقعیت این است که بسیاری از ایرانی ها عادت کرد ه اند تا به جای چاره اندیشی برای حل مشکلات، به آنها می چسبند و حاضر نیستند فراموشش‌شان کنند. از سویی شرایط به گونه ای است که هر روز که از خواب بلند می شویم تا شب ، با انواع استرس های مختلف مواجه هستیم. بنابراین به نظر می رسد شاید مهمترین راهکار برای کاهش این استرس ها، کم توجهی به آنها باشد. وگرنه مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش نیز راهکار مناسبی نیست. چرا که داروهای آرامبخش مانند چاقوی دو لبه ای است که ممکن است نه تنها باعث کاهش استرس نشود که خودش منجر به بروز صدمات جبران ناپذیری برای بدن شود.»
به هر تقدیر هر چه هست، یک چیز همچنان مسلم است. اینکه با این روند، به نظر می رسد در سالهای نه چندان دور سکته، جزء اصلی ترین بیماری هایی خواهد شد که مرگ بیماران را رقم می زند!
