روزان: در حالیکه طی سالهای اخیر بارها نسبت به افزایش مصرف مواد دخانی در بین زنان هشدار داده شده است، معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه سالانه حدود ۵۰ هزار نفر در ایران به دلیل مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند، گفت: براساس آخرین آمار، در سال ۱۴۰۰، مصرف دخانیات در مردان ۳ درصد و در زنان ۱۱ درصد نسبت به سال ۹۵ افزایش یافته است.
یکی از دلایل افزایش مصرف سیگار این است که مصرف سیگار در زنان ۱۳۳ درصد رشد داشته است.
اینکه چرا این روزها قبح مصرف سیگار بین دختران و زنان شکسته شده و آنها نیز پابه‌پای مردان در انظار عمومی سیگار می‌کشند، ریشه در مسائل متعدد فرهنگی، نبود آموزش‌های لازم درباره مضرات مصرف سیگار و وجود انواع سیگارها با برندهای مختلف و طعم‌های متنوع و اشکال فریبنده در کنار سیگارهای الکترونیک دارد.
علیرضا رییسی نقش رسانه ها در مقابله با تبلیغات نادرست مصرف سیگار را بسیار مهم توصیف کرد و گفت: باید فرهنگسازی منفی در سریال های تلویزیونی اصلاح شود.
معاون بهداشت وزارت بهداشت افزایش مالیات بر سیگار را در مصرف سیگار مهم دانست و افزود: سیگار در کشور ما به شدت ارزان است و قطعا افزایش قیمت سیگار باعث کمتر شدن متقاضی خواهد شد که این موضوع یکی از برنامه مهم ما خواهد بود.
از سیگار تا گل
حمیدرضا شاهسون، دبیر شورای طرح «پاد» جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران در گفتگو با «روزان» می گوید: مطابق تحقیقات میدانی مشخص شده است دانش‌آموزان سوم و چهارم ابتدایی در بیرون از مدارس سیگار کشیدن را تجربه کرده و در دوران متوسطه مصرف دخانیات بین دانش‌آموزان به اوج می‌رسد. وی با بیان اینکه متاسفانه خیلی از والدین در کنار خانواده با مصرف سیگار و قلیان در خانه یا در اماکن عمومی، چون پارک‌ها، زمینه ترغیب فرزندان‌شان به مصرف دخانیات یا سایر مواد را فراهم می‌آورند، اضافه کرد: تحقیقات نشان می‌دهد اغلب نوجوانان سیگاری پدر، مادر یا اعضای خانواده‌شان دخانیات مصرف کرده و فرزندان‌شان نیز با مصرف سیگار آشنا می‌شوند و به همین دلیل آنان هم به استعمال سیگار روی می‌آورند. شاهسون یکی دیگر از عوامل ترویج مصرف بالای دخانیات در کشور را ترویج استعمال سیگار در فیلم‌ها و نمایش‌های خانگی عنوان کرد و گفت: این افراد به دلیل درآمد‌های نجومی که از فروش سیگار کسب می‌کنند صاحب قدرت‌های مالی هستند که به نفع خود مانع عدم ترویج مصرف سیگار شده و چه‌بسا تلاش می‌کنند مصرف دخانیات به دلیل افزایش تولید و فروش بیشتر زیاد شود و صداوسیما نیز در این زمینه ترک فعل می‌کند، چرا که طبق قانون از سال ۸۵ هر گونه تبلیغ دخانیات ممنوع است.
وی همچنین در مورد دلایل افزایش مصرف دخانیات در بین دختران و زنان ایرانی هم می گوید: افزایش واردات سیگارهای طعم‌دار و شیرین و همین‌طور سیگارهای سبک با بسته‌بندی‌های ظریف باعث شده اکنون دختران پا به پای پسران در مدارس و دانشگاه‌ها یا خانه و محل کار سیگار مصرف می‌کنند. این در حالی است که طی یک دهه گذشته دختران و زنان از مصرف سیگار در انظار عمومی حیا می‌کردند، ولی اکنون قبح آن نیز شکسته شده است. یعنی تغییرات فرهنگی در این موضوع مؤثر بوده است.
به گفته شاهسون آمار‌های رسمی نشان می‌دهد مصرف دخانیات، سیگارهای الکترونیکی و سایر مخدر‌ها برای دختران به سنین پایین آمده است و مصرف سیگار نوجوانان و جوانان بین سنین ۱۴ تا ۱۸ سال ۱۳۳ درصد افزایشی شده که این آمار نیز برای چند سال گذشته است. علاوه بر مصرف سیگار، دختران و پسران نوجوان با یک پا فراتر از مصرف سیگار بشدت به استعمال «گل» و دیگر مواد صنعتی روی آورده‌اند که بسیار نگران‌کننده است.
رشد ۱۳۳ درصدی
ابوالحسن صفرپور، دبیر میز پیشگیری فرهنگی و اجتماعی از مصرف مواد مخدر و الکل شورای عالی انقلاب فرهنگی هم می گوید: تحقیقاتی که اواخر سال ۱۴۰۰ انجام شد نشان می‌دهد آمار مصرف دخانیات در کشور بشدت رو به افزایش است و هم مدل‌های جدید و دستگاه‌های جدیدی برای مصرف ظهور کرده و هم در میان دختران و زنان ۱۵ تا ۳۰ سال، شاهد رشد ۱۳۳ درصدی مصرف دخانیات هستیم. وی افزود: از سال ۱۳۹۴، در مصرف مخدر‌ها و اعتیاد شاهد رشد افزایشی بوده‌ایم، به طوری که از یک سو شاهد افزایش مصرف مواد مخدر و کاهش سن اعتیاد و از سویی هم تغییر الگوی مصرف مخدر در کشور هستیم تا آنجا که الگوی مصرف به سمت مصرف مخدر‌های صنعتی و محرک‌های پرخطر و استحصالات (بازیافت شده) شاهدانه حرکت کرده است.
آمار مصرف دخانیات در کشور به گونه‌ای است که گزارش‌های رسمی، حکایت از افزایش ۳ برابری کارخانه‌های تولید سیگار با برندهای مختلف تحت لیسانس شرکت‌های بزرگ دخانیاتی جهان در داخل دارد. تولید سیگار در این کارخانه‌ها در کنار واردات سالانه ۱۵-۱۰میلیارد نخی سیگار قاچاق نشان می‌دهد سطح تقاضا برای مصرف سیگار افزایش یافته است. یکی از دلایل افزایش مصرف سیگار این است که مصرف سیگار در زنان ۱۳۳ درصد رشد داشته است. اینکه چرا این روزها قبح مصرف سیگار بین دختران و زنان شکسته شده و آنها نیز پابه‌پای مردان در انظار عمومی سیگار می‌کشند، ریشه در مسائل متعدد فرهنگی، نبود آموزش‌های لازم درباره مضرات مصرف سیگار و وجود انواع سیگارها با برندهای مختلف و طعم‌های متنوع و اشکال فریبنده در کنار سیگارهای الکترونیک دارد. از این نکته آخر یعنی وجود سیگارهای متنوع با طعم‌های جذاب و رایحه‌هایی که آزاردهنده نیست نباید براحتی گذشت که در نگاه زنان و دختران اهمیت دارد و همچون دامی می‌ماند که آنها را به سوی خود می‌کشد و در این میان سودهای هنگفت است که به جیب تولیدکنندگان این نوع سیگارها می‌رود. در واقع به نظر می‌رسد تولید چنین محصولاتی از سوی برندهای خارجی کاملا هدفمند است. این در حالی است که سیگار دروازه ورود به دنیای مواد مخدر شناخته می‌شود که متاسفانه به اشکال مختلف، چه به صورت صنعتی و چه سنتی در دسترس است.
فرهنگ ورودی مصرف سیگار
جعفر جندقی رئیس پیشین مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم سال گذشته در روز جهانی و هفته ملی بدون دخانیات، گفت: براساس مطالعات “استپس” وضعیت شیوع مصرف دخانیات در کشورمان در سال ۱۴۰۰، در مردان ۲۵٫۸۸ و در زنان ۴٫۴۴ و در مجموع، روند مصرف دخانیات طی سال های ۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی بالای ۱۸ سال در کشور افزایشی بوده است.
وی با بیان اینکه مصرف دخانیات در سالهای ۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال در مردان ۳۴ درصد و در زنان ۹۰ درصد افزایش داشته، تصریح کرد: مصرف روزانه سیگار در بین زنان حدود ۱۹۰ درصد و در بین مردان ۴۶ درصد و در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز در مردان ۱۹٫۶ و در زنان ۹۰٫۸۸ درصد افزایش داشته است. از سوی دیگر مصرف دخانیات در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ در کشورمان نیز ۱۳ درصد و مصرف سیگار در دختران نوجوان، ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.
وی با اشاره به وضعیت مصرف دخانیات در منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت، با بیان اینکه وضعیت شیوع مصرف دخانیات در منطقه مدیترانه شرقی به ویژ در بین جوانان بسیار نگران کننده است، گفت: تا سال ۲۰۲۵، برخلاف روند کاهشی مصرف دخانیات در سایر مناطق جهان، شیوع استعمال دخانیات در منطقه مدیترانه شرقی افزایشی است که به اپیدمی روزافزون بیماری ریوی منجر می شود.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ادامه داد: در این منطقه، حدود ۳۸ درصد مردان و ۲۹ درصد زنان دخانیات مصرف می‌کنند که این آمار در برخی کشورها به ۵۷ درصد در مردان و ۲۹ درصد در زنان نیز می رسد.
وی گفت: در منطقه، شیوع مصرف دخانیات در پسران ۴۲ و در دختران ۳۱ درصد (گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال) است و دلیل اصلی بالا بودن شیوع مصرف در بین جوانان و نوجوانان نیز ترویج و تمایل آنها به مصرف قلیان است.
