جشنواره فیلم کوتاه تهران برای فعالان این عرصه، جشنواره‌ای معتبر و مهم است که سینماگران موفقی را به سینمای ایران معرفی کرده و همواره نسل جوان نگاهی جدی به این جشنواره داشته است لذا قطعاً هر تصمیمی که به زعم گروهی به ضعیف‌شدن جشنواره بی‌انجامد، می‌تواند برای نسل آینده سینماگران ایرانی نگران‌کننده باشد.
از نکات حائز اهمیت درباره این دوره از جشنواره می‌توان به بازگشت هیئت انتخاب، تغییر مکان برگزاری، تثبیت زمان برگزاری و… اشاره کرد ولی در نشست خبری دبیر جشنواره چند نکته بیش از همه مورد توجه قرار گرفت و آن صراحت دبیر در اعلام موضوعات ممنوعه در جشنواره فیلم کوتاه تهران بود.
رضا فهیمی از کارگردانان فعال در حوزه سینما کوتاه، داور و عضو هیئت انتخاب چند دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران است که با او درباره سیاست‌های جدید جشنواره فیلم کوتاه تهران گفتگویی داشتیم. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در جشنواره فیلم کوتاه تهران امسال رخ داده، بازگشت هیئت انتخاب به جشنواره است. نظرتان درباره این تصمیم چیست؟
من فکر می‌کنم بازگشت هیئت انتخاب اتفاق مثبتی است چراکه اعضای این هیئت با نظر خود آثار را انتخاب می‌کنند و در نهایت متأسفانه به رسم هر سال ممکن است چندین فیلم برای دریافت مجوز نمایش از وزارت ارشاد با مشکل مواجه شوند و حذفیاتی صورت بگیرد. با این حال به نظر من با توجه به اینکه هیئت انتخاب معمولاً متشکل از فعالان حوزه فیلم کوتاه است، نگاهی تخصصی بر فیلم‌ها دارد ولی در هیئت مشاوران دبیر، شفافیتی وجود ندارد و معلوم نیست فیلم‌ها با چه معیاری مورد قضاوت قرار می‌گیرند.
امسال دبیر جشنواره برخی موضوعات را موضوعات ممنوعه این دوره از جشنواره معرفی کرد. این شفافیت در برخورد با فیلم‌های کوتاه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
واقعیتی که وجود دارد این است که نه امسال یا سال‌های قبل و حتی نه تنها در جشنواره فیلم کوتاه تهران که در هر جشنواره‌ای در کشورمان برگزار می‌شود این ممنوعیت‌ها وجود دارد و فرقی که این دوره از جشنواره با دیگر دوره‌ها دارد این است که چارچوب‌ها و خط قرمزها با صراحت بیان شده است وگرنه چنین وضعیتی در جشنواره‌های دیگر هم وجود داشته است.
من یک سال در هیئت انتخاب و یک سال هم در هیئت داوران جشنواره بودم و در دوره‌‌ای که عضو هیئت انتخاب بودم واقعاً هیچگونه حذف و سانسوری از سوی انجمن سینمای جوان صورت نگرفت و هرگونه حذف یا سانسوری که صورت گرفت در مرحله دریافت پروانه نمایش بود.
یکی از مسائلی که دبیر این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران تأکید داشت، تکراری بودن بسیاری از آثار است که قطعاً سخت‌گیری بیشتری نسبت به این آثار وجود خواهد داشت. نظر شما درباره این رویکرد چیست؟
من در این مورد با دبیر جشنواره کاملاً هم‌نظر هستم. متأسفانه به طور کل در سینمای ما حتی در سینمای بدنه هم شاهد موج‌سواری شدیدی هستیم. بسیاری از فیلمسازان در حال رصد کردن سینما هستند تا ببینند کدام فیلم‌ها در جشنواره موفق بوده‌اند یا کدام فیلم‌ها توانسته‌اند در گیشه موفق عمل کنند و بعد بر اساس این آثار دست به ساخت فیلم می‌زنند که معمولاً موفق نیستند. این رویکرد در سینمای کوتاه و بلند وجود دارد و طبیعتاً خلاقیت فیلمساز را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و اگر جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره فیلم‌های تکراری یا همان موج‌سواری سخت‌گیری داشته باشد می‌توان به کمتر شدن این فیلم‌ها امیدوار بود.
در جشنواره‌هایی که داور بوده‌ام بارها با فیلم‌هایی مواجه بودم که در موضوع، ساختار، قصه و حتی در برخی مواقع در بازی بازیگران به شکل واضحی از فیلم خاص موفق تقلید کرده‌اند.
به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر نگاهی جدی‌تر از همیشه از سوی مسئولان سینمایی نسبت به فیلم کوتاه وجود دارد. به نظر شما چه عواملی منجر به مهم شدن سینمای کوتاه شده است؟
یکی از اتفاقات خوب این است که جشنواره فیلم کوتاه تهران سال گذشته اسکار کوالیفاید شد و به همین دلیل جایگاه و اعتبار این جشنواره افزایش پیدا کرد اما اگر بخواهیم نگاه کلی‌تری داشته باشیم به نظر من سینمای کوتاه در سال‌های اخیر نسبت به گذشته مستقل‌تر دنبال می‌شود و فیلمسازان صرفاً با هدف ورود به بدنه سینما فیلم کوتاه نمی‌سازند. امروز سینمای کوتاه توانسته جایگاه واقعی خود را پیدا کند و فیلمسازانی به این عرصه وارد شده‌اند که عاشق فیلمسازی هستند و فیلم کوتاه صرفاً یک سکوی پرتاب نیست. ما امروز بازیگران مطرحی داریم که فقط در فیلم کوتاه بازی می‌کنند یا فیلمبردارانی هستند که از طریق فیلمبرداری آثار کوتاه امرار معاش می‌کنند. این نشان می‌دهد که امروز سینمای کوتاه جدی‌تر از گذشته است.
فیلم کوتاه خوشبختانه مسیر رو به پیشرفتی در کشور ما دارد اما متأسفانه وقتی حمایت و برنامه‌ریزی همه جانبه و دقیق برای فیلم کوتاه در کشور ما وجود ندارد نوعی تضاد طبقاتی در این حوزه ایجاد می‌شود که فقط افراد صاحب سرمایه که شرایط مالی ساخت فیلم کوتاه دارند، می‌توانند در این عرصه فعال باشند در حالیکه در سینمای بلند اینگونه نیست و فیلمسازان می‌توانند با جذب سرمایه‌گذارها فیلم بسازند. این وضعیت باعث می‌شود که در استعدادیابی هم دچار مشکل باشیم و استعدادهای زیادی که توانایی مالی ساخت فیلم کوتاه ندارند، امکان راه‌یابی به این عرصه را ندارند.
عدم حمایت و وجود اقتصاد پویا در سینمای کوتاه باعث شده تا همچنان این سینما شکلی حرفه‌ای پیدا نکند در حالیکه در دنیا فیلمسازان معتبر و مهمی هستند که فقط فیلم کوتاه می‌سازند.
برای بهبود شرایط اقتصادی سینمای کوتاه قطعاً بهتر شدن شرایط اکران می‌تواند نقش سازنده‌ای داشته باشد. امروز وضعیت نمایش و اکران فیلم‌های کوتاه در ایران را چطور می‌بینید؟
زمانی به صورت محدود فیلم‌های کوتاه در گروه هنر و تجربه اکران می‌شدند که حاصل اقتصادی چندانی برای تولیدکنندگان این آثار نداشت چراکه نه تعداد سالن‌های سینما به اندازه کافی بود و نه تبلیغات مناسبی برای فیلم‌های کوتاه صورت می‌گرفت. به همین دلایل هنوز مردم عادت به دیدن فیلم‌های کوتاه ندارند و در واقع زیرساخت‌های لازم برای دیده شدن این فیلم‌ها وجود ندارد.
