اواخر آذرماه بود که جلسه کیفیت بخشی به آموزش و توسعه عدالت آموزشی با محوریت بررسی راهکارهای ساماندهی و محرومیت‌زدایی از فضاهای آموزشی کلانشهر تهران، با حضور رئیس جمهور برگزار شد. در آن جلسه پزشکیان به شهرداری و آموزش و پرورش تاکید کرد که باید در قالب کمیته مشترکی، طرحی برای احداث چند مدرسه در ۵ منطقه ای که از لحاظ سرانه در جلسه یاد شده، براساس گزارشی که شهردار تهران ارائه کرد ۵ منطقه در کلانشهر تهران در وضعیتی پایین‌تر از حد متوسط و استاندارد سرانه آموزشی قرار دارند. این گزارش باعث شد تا رئیس جمهور دستور دهد تا در زمانبندی مشخص ۱۰ روزه، وزارت آموزش و پرورش، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس با هماهنگی شهرداران مناطق مربوطه برنامه‌ای قابل اجرا و عملیاتی برای ساماندهی و محرومیت‌زدایی از فضاهای آموزشی این ۵ منطقه را تدوین و به دفتر رئیس جمهور ارائه کنند.
همچنین به پیشنهاد رئیس جمهور مقرر شد تا علاوه بر استفاده از مشارکت مردمی، بخشی از منابع مالی این طرح از اعتبارات حاصل از مولدسازی تامین شود.
زمین، متهم اصلی
با این حال پس از گذشت حدود سه ماه هنوز خبری از ارائه برنامه ساختن مدرسه در این مناطق نیست. موضوعی که باعث شده تا انتقادهایی در این زمینه به شهرداری و آموزش و پرورش بشود.
زارع مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان تهران پیشتر در خصوص این دستور رییس جمهور و برنامه‌های در نظر گرفته شده در راستای رفع این مشکل گفته بود: پنج منطقه شهر تهران شامل مناطق ۹، ۱۵، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ هستند که به لحاظ سرانه فضاهای آموزشی از میانگین کشوری پایین‌تری برخوردارند که نیازمند ساخت ۱۸۱ مدرسه با حدود ۲۷۰۰ کلاس درس‌اند که با ساخت این تعداد مدرسه و کلاس درس، میانگین سرانه فضاهای آموزشی این مناطق به میانگین کشوری خواهد رسید.
مدیرکل نوسازی استان تهران همچنین توضیح داد مشکلی که در این مناطق وجود دارد، موضوع زمین برای ساخت مجتمع های بزرگ مقیاس است؛ اگر با تخریب و بازسازی بخواهیم مدرسه را استاندارد کنیم، مشکل سرانه حل نمی‌شود و حتما باید احداث جدید انجام شود. در این زمینه با شهرداری تهران مشغول بررسی هستیم. بعد از مشخص شدن این زمین ها، در مراحل بعدی سایر برنامه‌ها ارائه و کار احداث مدارس در این پنج منطقه با بیشترین نیازمندی انجام و به دفتر رئیس جمهور ابلاغ خواهد شد.
مجید عبداللهی معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور نیز در این زمینه گفته است: تمرکز اولیه روی این پنج منطقه است و بعد از تامین زمین، فرایند مربوط به ساخت و ارزش گذاری و … دنبال می‌شود.
و باز هم شهرداری!
با این حال هنوز هم گروهی از شهروندان مدعی اند که شهرداری ظیفه ای در برابرمحرومیت زدایی آموزشی و کمک به مدارس و حتی ساخت آنها ندارد! با این وجود مهدی امیری، مدیرکل اداره آموزش های شهروندی شهرداری تهران معتقد است که کمک به بحث بهبود کیفیت آموزش در مدارس یکی از وظایف تعریف شده برای شهرداری است. وی در گفت و گو با «روزان» می گوید: شهرداری تهران هر ساله با هماهنگی شورای شهر، بودجه ای را برای بهسازی و تجهیز مدارس تهران در نظر می گیرد که این بودجه زیر نظر شورای سیاست گذاری که شامل نمایندگانی از آموزش و پرورش و شهرداری و … است، مصرف می شود.
وی با ذکر اینکه بودجه شهرداری در این بخش از ۵۰ میلیارد در سال گذشته به حدود ۱۵۰ میلیارد در سال جدید رسیده است، در خصوص موارد استفاده این بودجه نیز می گوید: این بودجه معمولا در سرفصل هایی مانند فعالیت های عمرانی و فنی در مدارس، تجهیز مدارس، فرهنگی و اجتماعی، حریم سازی مدارس دخترانه و… صرف می شود. مثلا برحسب نیاز اعلام شده از سوی آموزش و پرورش، شهرداری هر سال تعدادی از مدارس مناطق مختلف را آسفالت کرده یا رنگ آمیزی می کند، و یا در حوزه تجهیزات برای مدارس میز و نیمکت تهیه می کند و یا در بخش حریم سازی، تلاش می کند تا مدارس دخترانه را به گونه ای تجهیز کند که آنها بتوانند راحت و بدون نگرانی و مزاحمت و در محیطی آرام درس بخوانند. همچنین در بخش آموزش هم آموزش هایی در مورد پسماند و آتش نشانی و… به دانش آموزان داده می شود.
مدیرکل اداره آموزش های شهروندی شهرداری تهران، از اجرای طرح «شهردار مدارس» به عنوان یکی دیگر از زمینه های فعالیت شهرداری در حوزه آموزش یاد کرده و می گوید: همانطور که می دانید، شهرداران مدارس از بین خود دانش آموزان و با رای آنها انتخاب می شوند. این دانش آموزان با شهرداران نواحی و منطقه خود در تعامل هستند و مشکلات مدرسه را به آنها منعکس می کنند تا شهرداری آنها را رفع کند. البته این شهرداران مدارس می توانند تا شعاع ۵۰۰ متر از مدرسه، هر مشکل شهری را به شهرداری اطلاع دهند تا همکاران ما پس از بررسی، آن را حل کنند.
وی در مورد سرنوشت دستور اخیر رئیس جمهور به شهرداری برای ساخت مدرسه در مناطق با سرانه آموزشی پایین نیز می گوید: اولین قدم تعیین و جانمایی زمین است. چون در تهران پیدا کردن زمین هایی برای ساخت مجتمع های آموزشی واقعا دشوار است. برای همین نیز همکاران ما با کمک آموزش و پرورش در کش و قوس پیدا کردن این زمین ها هستند و این پروسه کمی زمان بر شده است. اما با توجه به اصرار و پیگیری های مجدانه شهردار تهران، مسلما این امر به زودی محقق خواهد شد . بعد از آن نیز مطابق توافقاتی که بین شهرداری و آموزش و پرورش انجام شود ما آماده ورود به ماجرا هستیم. ولی تا جایی که می دانم وظیفه شهرداری در اینگونه موارد، همان اختصاص زمین و صدور مجوزهای لازم و حمایت های لازم در مسیر ساخت سازه هاست. وگرنه هزینه و مراحل اجرایی ساخت مدارس با خود آموزش و پرورش و یا همان دولت و یا از طریق خیرین مدرسه ساز است. یعنی قرار نیست که ما مدرسه بسازیم.
رئیس سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس کشور با بیان اینکه آموزش و پرورش در حال طراحی ۲۰۰ مجتمع آموزشی بزرگ مقیاس با ویژگی‌هایی است که در تربیت تمام‌ساحتی و فراهم آوردن محیط‌های ورزشی و آموزشی برای دانش‌آموزان مؤثر است، به ضرورت تامین زمین برای ساخت مدارس اشاره کرد و از وزارت راه و شهرسازی خواست تا در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشد.
حمیدرضا خان محمدی رئیس سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس، در مورد آخرین خبردر این زمینه گفته است: آموزش و پرورش در حال طراحی ۲۰۰ مجتمع آموزشی بزرگ مقیاس با ویژگی‌هایی است که در تربیت تمام‌ساحتی و فراهم آوردن محیط‌های ورزشی و آموزشی برای دانش‌آموزان مؤثر باشد.
وی با اشاره به اینکه ۱۶۸ طرح از این طرح ها وارد مرحله عملیاتی شده، گفت: تداوم در تربیت دانش‌آموزان امری ضروری است و اگر این تداوم نباشد، ممکن است راه را بی‌راهه رفته باشیم. مدرسه به عنوان یک کالبد ساخته می‌شود تا دانش‌آموز به درستی پرورش یابد، اما باید مراقب باشیم که معماری مدارس به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان را از جامعه دور نکند و به انزوا دعوت نکند.
