روزان: درحالیکه موضوع رفع فیلترینگی که دولت چهاردهم وعده داده است، همچنان یکی از سوژه های داغ رسانه ای و مجازی است، وزیرارتباطات قاطعانه اعلام کرده است که پرونده رفع فیلترینگ را قطعا به سرانجام خواهیم رساند!
ماجرای فیلترینگ فضای مجازی در ایران به حدود دو دهه قبل باز می گردد. در آن زمان فراگیر شدن استفاده از اینترنت از طریق کامپیوترهای خانگی، دولت نهم را به تکاپو انداخت تا به شکلی جدی به دنبال فیلتر کردن این دنیای بدون مرز باشد. بدین ترتیب زادگاه رسمی فیلترینگ را می توان از سال ۱۳۸۷ و در دولت نهم و به ریاست محمود احمدی نژاد دانست . اما نقطه اوج گیری فیلترینگ اینترنت را باید سال ۸۸ و همزمان با اعتراضات بعد از انتخابات ریاست جمهوری این سال دانست. فیلترینگی که گفته می شود توسط کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه انجام شده است.
کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در سال ۸۸ در پی تصویب قانون جرایم رایانه‌ای در مجلس شورای اسلامی و تأیید آن توسط شورای نگهبان، بنیان‌گذاری شد و مسئولیت نظارت بر فضای مجازی و پالایش تارنماهای حاوی محتوای مجرمانه و رسیدگی به شکایات مردمی را به عهده دارد. دادستان کل کشور (رئیس کارگروه)، وزیر ارتباطات یا نمایندهٔ وی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نمایندهٔ وی، وزیر علوم یا نمایندهٔ وی، وزیر آموزش و پرورش یا نمایندهٔ وی، وزیر دادگستری یا نمایندهٔ وی، وزیر اطلاعات یا نمایندهٔ وی، رئیس سازمان صدا و سیما یا نمایندهٔ وی، فرمانده کل انتظامی، یک نفر خبره در فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس، یک نفر از نمایندگان عضو کمیسیون قضایی و حقوقی به انتخاب این کمیسیون به تأیید و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی اعضای این کارگروه را تشکیل می‌دهند.
در این میان، یاهو مسنجر، جی‌تاک و وردپرس از جمله قربانیان بودند که جی‌تاک و وردپرس بعدها رفع فیلتر شدند.همچنین یوتیوب هم از دیگر پلتفرم‌هایی که در ایران به صورت دوره‌ای فیلتر می‌شد اما در سال ۱۳۸۸ هم این پلتفرم با دستور قوه قضائیه به دلیل پخش فیلم‌های نامناسب و مستجهن برای همیشه فیلتر شد. هر چند که در سال‌های اخیر زمزمه شده بود که یوتیوب برای دانشجویان رفع فیلتر خواهد شد اما این اتفاق رخ نداد و هنوز برای استفاده از این پلتفرم باید از فیلترشکن استفاده شود.
این در حالی است که براساس ارزیابی‌های علمی، فیلترینگ نه‌تنها هیچ مسئله‌ای را حل نکرده؛ بلکه بدتر کرده، موجب رانت‌خواری و نارضایتی شده است. تعجب‌آور اینکه همچنان ادامه دارد و او دنبال حل مسئله از طریق دیگر نهادهای حاکمیتی است.
فیلترینگ یا رفع فیلترینگ؟
حالا اما با روی کار آمدن دولت چهاردهم و وعده رئیس جمهور برای رفع فیلترینگ، دوباره این موضوع به یکی از چالش های جامعه بدل شده است. رئیس‌جمهور در جلسه اخیر شورای‌عالی فضای مجازی اعلام کرد که: «فیلترینگ قرار بود مشکلی را از کشور حل کند، اما علاوه بر بدتر کردن شرایط، موجب ایجاد رانت‌خواری در فروش فیلترشکن و ایجاد نارضایتی برای مردم نیز شده است. نتایج ارزیابی‌های علمی و تحلیل اثرات اجتماعی فیلترینگ نشان می‌دهد که هیچ‌یک از اهداف این طرح محقق نشده بلکه مضرات و مشکلات دیگری نیز ایجاد کرده، اما تعجب‌آور است که ما همچنان نسبت به ادامه این روند پرضرر و بی‌نتیجه اصرار داریم. دولت به دنبال ایجاد نگاه مشترک با دیگر نهادهای حاکمیتی درباره رفع فیلترینگ است.»
در همین راستا عزت الله ضرغامی، عضو شورای عالی فضای مجازی نیز در مورد محتوای آخرین جلسه برگزار شده درباره رفع فیلتر گفته است؛ آقای رئیس جمهور تاکید کرد که خیلی‌ها در این مورد نظر بدهند و هر کسی که در جلسه گفت ما هم باید عضو کمیته مذکور باشیم، او گفت باشد، شما هم عضو باشید.
ضرغامی در پاسخ به اینکه برآیند شما از عملکرد کمیته روند مثبتی را در این زمینه نشان می دهد یا خیر نیز گفته است:، راهبرد رضایت مردم است و خود من از این حمایت می‌کنم، رئیس جمهور هم همین نکته را می‌گوید و اعضا هم به همین موضوع اعتقاد دارند. در نتیجه رضایت مردم راهبرد اصلی است. بحث‌های خوبی در جلسه شورای عالی فضای مجازی مطرح شد و قرار شد دو هفته آینده جلسه برگزار شود.
فیلترینگ از تریبون نماز جمعه
با اوج گرفتن موضوع رفع فلیترینگ باعث شد تا پای این موضوع حتی به خطبه های نماز جمعه این هفته در برخی از شهرها نیز کشیده شود و امامان جماعت آن، به تندی نسبت به این تلاش دولت واکنش نشان دهند.
به عنوان مثال آیت‌الله سیدمحمدمهدی حسینی همدانی امام جمعه کرج در خطبه‌های نماز جمعه ۲۵ آبان این شهر با انتقاد از تلاش هایی که برای رفع فیلترینگ می شود گفت: دشمن برای فضای مجازی خودش محدودیت می‌گذارد اما برای ما چیز دیگری تجویز می‌کند چون می‌خواهد امید، اعتماد و عزت ما را از بین ببرد. متأسفانه عده‌ای هم این حرف‌ها را می‌پذیرند. حال که برخی تصمیم‌گیران دلسوزی لازم را ندارند خودمان باید مراقب فضای مجازی باشیم.
حسینی بوشهری، امام جمعه قم نیز در سخنانی مشابه در نماز جمعه این هفته گفت: ابتدا قانون حاکم بر فضای مجازی را نظام مند کنید و فضای مجازی را از رها بودن دربیاورید و سپس اقدامات اصلاحی انجام دهید.کسی مانع کسب و کار مردم نیست اما این فضای مجازی که یک جنگ اعلام نشده علیه انقلاب، اسلام و مردم ما و محور مقاومت است به شکلی مناسب برخورد کنید.
این فراز و فرودها باعث شده تا حتی گروهی از شهروندان نیز کاهش سرعت اینترنت در روزهای اخیر را به همین چالش منصوب کنند. گرچه بهزاد اکبری معاون وزیر ارتباطات و مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در واکنش به این اظهار نظرها با انتشار پستی در شبکه «ایکس» اعلام کرد: متاسفانه به دلیل قطعی گسترده در مسیر اروپا، ارتباطات بین‌الملل کشور به حجم سه ترابیت برثانیه تحت تاثیر قرار گرفته است، همکاران من در شرکت ارتباطات زیرساخت به طور جدی پیگیر موضوع هستند.
اکبری با اعلام اینکه چند دقیقه پیش ۴۰۰ گیگابیت بر ثانیه بازیابی شد، ادامه‌داد: قطعی‌ها از مسیرهای مختلف در کشورهای رومانی و صربستان اتفاق افتاده است.
وی همچنین بابت اختلال ایجاد شده در سرویس از شهروندان پوزش خواست و ابراز امیدواری کرد بقیه ظرفیت قطع شده هم هر چه زودتر بازیابی شود.
خبر امیدوارکننده آقای وزیر
با این حال به نظر می رسد دولت همچنان در مورد به نتیجه رسیدن این پرونده و رفع فیلترینگ امیدوار است کمااینکه ستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده که همانند ماجرای رجیستری آیفون، موضوع رفع فیلتر را نیز به سرانجام خواهند رساند.
وی با اشاره به مشکلاتی که فیلترشکن‌ها و مقوله فیلترینگ در کیفیت شبکه و ارائه خدمات به وجود آورده است، گفت: «ما باید به مردم پاسخگو باشیم و هستیم و سر موضع خود ایستاده‌ایم و آن را دنبال می‌کنیم.»
حالا باید منتظر ماند و دید که آیا تلاش های دولت پزشکیان به نتیجه خواهد رسید و بالاخره سد چندین ساله تبادل اطلاعات در فضای مجازی شکسته خواهد شد یا اینکه مخالفان رفع فیلترینگ باز هم پیروز خواهند شد تا همچنان فضای مجازی ما، در محاصره فیلترینگ باشد.
