گروه سیاسی- «شنبه روز تعطیلی دشمن است.» این عبارت آیتالله جعفر سبحانی مرجع تقلید شیعیان بود در بیانیهای که روز جمعه در واکنش به تصویب تعطیلی روز شنبه توسط نمایندگان مجلس انقلابی در رسانهها منتشر شد. او در ادامه بیانیه خود حتی عنوان کرد که «در خمیره هر ایرانی روز شنبه روز کاری است، مصوبه مجلس بر تعطیلی شنبه، شنا بر خلاف مسیر آب است و اگر هم اقلیتی تعطیل کنند اکثریت از آن پیروی نمیکنند و این سبب میشود که در جامعه دو دستگی پدید آید که ضرر آن کمتر نیست.»
اما او تنها فرد با نفوذی نبود که در این خصوص مخالفت خود را علنی مطرح کرد. حاج علی اکبری، امام جمعه تهران هم روز جمعه ۲۸ اردیبشهت در مخالفت با مصوبه مجلس در نماز جمعه گفت: « با مصوبه تعطیلی شنبهها به جامعه مومنین برخورد اما شورای نگهبان فرصت دارد آن را حل و فصل کند.»
عبارتی که به نظر میرسد اینگونه تعبیر شود که شورای نگهبان باید این مصوبه را رد کند. روزنامه جوان، نزدیک به سپاه هم در گفت وگو با حسین نوری، پژوهشگر ادیان در مخالفت با تعطیلی شنبهها نوشت: « تعطیلی شنبهها به نوعی نرمالیزاسیون کردن فرهنگ صهیونیسم در کشور است.» این پژوهشگر به جوان گفت: « طرح تعطیلی شنبهها در مجلس، فقط خواسته دشمن صهیونیستی را تامین خواهد کرد و برای حفاظت از یهود مخفی است.»
این پژوهشگر اضافه کرد: « سبت یا شَبّات به معنای شنبه از سنتهای آیینی یهود است که اشاره به تعطیلی این روز در این دین دارد و بر این اساس برای آنها این روز قداست داشته تا جایی که برای انجام هر گونه معاملهای در این روز اکراه دارند.»
استدلال مخالفان و موافقان تعطیلی شنبه
درحالیکه اکثر کشورهای اسلامی تعطیلات خود را با جهان هماهنگ کردهاند تا از نظر اقتصادی و مراودات بینالمللی با مشکل روبهرو نشوند، برخی از نمایندگان مجلس مانند محمدتقی نقدعلی، معتقدند که تعطیلی روز شنبه پیام خوبی به جهان اسلام نیست.
مخالفان این لایحه دلیل مخالفت خود را بر پایه مبحث تاریخی یهودیان عنوان کردند. اما با این حال نمایندگان تصمیم گرفتند که این موضوع را از مراجع تقلید قم پیگیری کنند.
آیتالله جوادیآملی، از مراجع تقلید قم دربارهی نظرش درباره تعطیلی شنبهها گفت: «از آنجا که تعطیلی روز شنبه هماهنگ شدن با بازار و دادوستدهای اقتصادی جهانی و مؤثر در حل برخی از مشکلات اقتصادی و مهار تورم است و قصد تشبه به مخالفین نیست بلکه تعامل است، لذا تعطیلی روز شنبه، علاوه بر روز جمعه، مانعی ندارد.»
محسن پیرهادی، عضو هیئترئیسه مجلس و یکی از نمایندگان پیگر برای تعطیل کردن روزهای شنبه گفت: «برای روشن شدن صحت ادعای مخالفان طرح مذکور از دفاتر آیات عظام ناصرمکارم شیرازی و نوریهمدانی به صورت شفاهی و تلفنی و از دفتر آیتالله علوی گرگانی بهصورت کتبی در خصوص تشبه تعطیلی شنبه با یهودیت استفتا کردیم.»
او افزود: «فحوی مشترک پاسخ کتبی و شفاهی دفاتر این مراجع بزرگوار تقلید بر این نکات تاکید داشت که اصلاح روندها براساس سبب انتفاع جامعه اسلامی و مسلمان بلامانع است. در خصوص جابهجایی تعطیلات چون جزء مباحث حکومتی و حاکمیتی محسوب میشود، تشخیص حاکم شرع متبع است و تنها روز جمعه است که به دلیل سفارش بر برپایی نمازجمعه مقدس شمرده شده است.»
دفاتر سه مرجع بزرگوار تاکید داشتند: «صرف تعطیلی شنبه تشبه با یهودیت محسوب نمیشود.»
پیرهادی در ادامه تاکید کرد: «همچنین در استفتای شفاهی از دفتر آیتالله خامنهای و استفتای کتبی از دفتر حضرت امام(ره) نیز در پاسخ به این سئوال حرمت و اشکالی برای تعطیلی شنبه نفرمودند. متاسفانه برخی صداها به غلط، صدای حاکمیت تلقی میشود، ایجاد دوقطبی اقتصاد و ایدئولوژی اگر خواست برخی مخالفان طرح هم نباشد، اما خروجی کلی موضعگیری آنهاست که نهتنها به مصلحت کشور نیست بلکه منجر به یأس اجتماعی از اصلاح رویکردها میشود.»
اما در طرف دیگر ماجرا برخی نمایندگان دیگر هم با صراحت با مصوبه مجلس مخالفت کردند. محمدرضا میرتاجالدینی، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در این خصوص گفت: « تعطیلی پنجشنبه با در نظر گرفتن مبانی فرهنگی، دینی، اجتماعی، سیاسی دارای اهمیت است ضمن اینکه در درازمدت در کشور نهادینه شده. پیشنهاد تعطیلی روز شنبه براساس یک پروپاگاندای رسانهای مطرح شده است.»
علیاکبر علیزاده، نماینده دامغان، دیگر نماینده مخالف هم اینگونه استدلال کرده: «این لایحه از سوی دولتی ارائه شده که به جای رفاه مردم به دنبال رفاه سرمایهداران است ضمن آنکه مافیای رسانهای غربزدگان و کلان سرمایهداران کشور یکپارچه شدند و به بهانه تأثیر تعطیلی پنجشنبه بر اقتصاد، پیشنهاد تعطیلی شنبه را مطرح کردند. جریان غربگرا در کشور تمام قدرت خود را برای تعطیلی شنبه به کار گرفته و ایدئولوژیک رفتار میکند. ضمن اینکه دفتر مراجع نیز خبر موافقت خود با تأیید تغییر روز تعطیل از پنجشنبه به شنبه را تکذیب کردند.»
هرچند هیچکدام از این دلایل برای تعطیلکردن پنجشنبه موجه نیستند اما با اظهارات ائمه جمعه در نماز جمعه ۲۸ اردیبهشت و مخالفت برخی رسانههای صاحب نفوذ با مصوبه مجلس انقلابی به نظر نمیرسد شورای نگهبان نظر مثبتی روی تعطیلی شنبهها داشته باشد.
واقعیت این است که از منظر منافع ملی، اگر تعطیلی شنبه موجبات بهبود روابط بنگاههای اقتصادی کشور با جهان بیرون را فراهم آورد و از این طریق بر حجم تجارت ایران و سهم آن مؤثر باشد، زمینه رونق اقتصادی، افزایش نرخ اشتغال و کاهش زمینه اعمال تحریمهای بیشتر یا حتی کاهش تحریمها فراهم خواهد شد.
اماراتمتحده عربی جدیدترین کشوری است که از ژانویه تعطیلات آخر هفته خود را به شنبه و یکشنبه تغییر داده است. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۳، شروع تعطیلات دو روزه خود را از پنجشنبه تا جمعه به جمعه تا شنبه تغییر داد تا به هماهنگی روزهای کاری و بانکی با سایر نقاط جهان کمک کند. عمان، بحرین، کویت و قطر نیز تعطیلات آخر هفته جمعه تا شنبه را تغییر دادهاند. ایران و طالبان در افغانستان، تنها کشورهای جهان هستند که جمعه تنها تعطیلی هفتگی آنها هستند.
گفتنی است؛ براساس تصویب مجلس شورای اسلامی با کاهش ساعات کار ادارات در هفته، روزهای جمعه و شنبه بهعنوان روزهای تعطیل رسمی خواهند بود. این مصوبه به شورای نگهبان ارسال شده و در صورت تصویب این شورا، لازم الاجرا است.