گروه سیاسی- مسعود پزشکیان هفته گذشته مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان را ممنوع اعلام کرد. رویدادی که با همراهی مردم مواجه شد اما انتشار جدول زمانبندی توسط وزارت نیرو برخی از منقدان دولت را بر این وا داشت که مخالفت خود را با این تصمیم اعلام کنند. آنها این ادعا را مطرح کردند که در دولت رئیسی قطعی برق نداشتیم اما نگفتند که این عدم قطعی برق با مازوت‌سوزی وقطع برق صنایع همراه بود.
صبح روز سه‌شنبه ۲۲آبان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: سالانه به طور میانگین ۶۶۰ نفر به دلیل آلودگی هوا در اراک و ۱۴۰ نفر در شازند جان خود را از دست می‌دهند.
یوسف یوسفی افزود: مصرف سوخت مازوت نیروگاه شازند در به خطر انداختن جان مردم این ۲ شهر نقش موثری دارد و چند روز است با اقدام ارزشمند رئیس جمهور، این سوخت از نیروگاه شازند قطع شده است.
صدور دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه «شازند»، «کرج» و «اصفهان» با استقبال افکار عمومی روبه‌رو شد و بسیاری پرسیدند که چرا این تصمیم برای نیروگاه‌های شهرهای دیگری، چون اهواز گرفته نشده است؟
سید محسن موسوی‌زاده، نماینده مردم اهواز در مجلس با اشاره به توقف مازوت‌سوزی در برخی نیرگاه‌های کشور با دستور رئیس جمهور و در مقابل آن، ممنوع نشدن مازوت‌سوزی در خوزستان اظهار کرد: با توجه آلودگی‌های شدید در خوزستان و به ویژه اهواز، باید دستور ممنوعیت مازوت‌سوزی در اهواز نیز داده می‌شد؛ ما قطعا پیگیر این مساله هستیم و از آن کوتاه نخواهیم آمد.
وی با اشاره به تعدد منابع آلاینده هوا در اهواز و دیگر شهرهای خوزستان افزود: باید توجه شود آلودگی‌های خوزستان ترکیبی هستند و مازوت‌سوزی تنها منبع آلاینده هوا در خوزستان نیست؛ در خوزستان آلودگی ناشی از فعالیت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و صنایع مختلف، ریزگردها، آتش‌سوزی مزارع نیشکر و از همه مهم‌تر سوختن فلرهای نفتی وجود دارد و هیچ جای ایران به اندازه خوزستان فلرسوزی ندارد.
مازوت چیست؟
اما هرساله با شروع فصل سرما و اوج گیری آلودگی هوا متهمان زیادی برای این موضوع معرفی می شود. از ترک فعل ارگان ها گرفته تا خودروهای فرسوده و مازوت سوزی نیروگاه ها که در سال های اخیر توجه های زیادی را به خود جلب کرده است.
مازوت یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید به‌دست می‌آید. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، تنور نانوایی‌ها، موتورهای دیزلی دریایی و برخی نیروگاه‌ها است.
طبق اعلام سایت علمی و آموزشی «فرادرس»، به طور عمده مازوت توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می‌شود و برای گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) جهت تولید بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد چراکه این ماده، گرمای سوختن بسیار بالایی دارد. از عوامل مهم در درجه‌بندی این سوخت باید به محتوای گوگرد آن اشاره کرد که متاثر از منبع اصلی آن است. در حمل و نقل مازوت به طور معمول به این سوخت، «نفت کثیف» (Dirty Oil) می‌گویند و از آن‌جایی که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است. این گاز در غلظت‌های پایین‌تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد.
مهرماه گذشته رییس کمیته محیط زیست کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه میزان مرگ‌و‌میر ناشی از آلودگی هوا به ۳۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است، گفت: با گذشت ۷ سال از تصویب و ابلاغ قانون هوای پاک تنها ۱۲ درصد احکام این قانون اجرایی شده است!
سمیه رفیعی؛ سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با تسنیم درباره بررسی روند اجرای “قانون هوای پاک” در کمیسیون متبوعش گفت: بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور از ۲۲۸ حکم مندرج در قانوپ هوای پاک تنها ۲۸ حکم اجرا شده، ۱۳۸ حکم ناقص اجرا شده و ۶۲ حکم نیز اصلا اجرا نشده است.
وی با انتقاد از عملکرد دستگاه‌های اجرایی و ناظر اجرای قانون هوای پاک افزود: متاسفانه گزارشات ارائه شده در این جلسه نشان داد که دستگاه‌های اجرایی عزمی برای اجرای مفاد مصرح قانون هوای پاک ندارند و ناظر این دستگاه‌ها یعنی سازمان حفاظت محیط زیست هم اقدام عملی برای برخورد با دستگاه‌های متخلف در این حوزه نداشته است.
رئیس کمیته محیط زیست کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به اینکه میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا تنها در بخش ذرات معلق کمتر از ۲٫۵ میکرون از ۲۴ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ به ۳۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است، گفت: افزایش این آمار خود نشان دهنده اجرای نادرست و ناقص قانون هوای پاک در کشور است.
به گفته رفیعی خسارات ناشی از آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۵۹۷ همت بوده است که این میزان زنگ خطری برای مسوولان مربوطه بخصوص سازمان‌های متولی حفاظت از محیط زیست و سلامت در کشور است.
وی با اشاره به گزارش دستگاه‌های نظارتی گفت: متاسفانه عملاً قانون هوای پاک در دولت به اشکال مختلف دور خورده است و تصویب مصوبات و آیین‌نامه‌های مغایر قانون و ارایه مهلت‌های گوناگون به دستگاه‌های اجرایی برای انجام وظایف مصرح قانونی خود موجب شده است که عملا قانون هوای پاک به یک قانون بی‌خاصیت تبدیل شود.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد: تازه در همین شرایط از ۲۳ آیین‌نامه و دستورالعمل لازم برای اجرای قانون هوای پاک پس از ۷ سال تنها ۱۷ مورد مصوب شده است!
مهدی عرب صادق در گفت‌وگو با سایت نامه نیوز درباره حادشدن ناترازی انرژی در کشور گفت: دولت سیزدهم در شرایطی نیروگاه ها را به دولت چهاردهم تحویل داد که مخازن سوخت نیروگاه ها ۴۴% خالی است، ۷۵ درصد تلفات در سوخت نیروگاهی داریم و ۴% راندمان نیروگاه ها بدتر شده است. در حالی مخازن سوخت مایع نیروگاه ها خالی است که طی سال جاری، گاز تحویلی به نیروگاه ها افزایش داشته است و این یک معمای پنهان است، کاری که دولت سیزدهم با زیرساخت های انرژی کرده است باید برای نسل های بعد گفته شود.
با این حال برخی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که اگر وزارتخانه‌های نفت و نیرو فکر اساسی و فوری برای فصل سرما نکنند، حدود ۲۵ هزار مگاوات نیروگاه در کشور به میزان ۱۲ روز بیشتر سوخت ندارند و فاجعه تابستان ۱۴۰۳ را این بار در زمستان شاهد خواهیم بود.
