گروه سیاسی- صبح روز چهارشنبه عباس عراقچی وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه هیات دولت، گفت: «کانال های تماس بین ایران و آمریکا همیشه وجود دارد. باید مدیریت کنیم تا هزینههای اختلافات ایران و آمریکا کاهش یابد.»
وی افزود: «بعضا اختلافاتی که با آمریکا داریم بسیار اصولی و مبنایی است و ممکن است حل شدنی نباشد ولی باید مدیریت کنیم تا هزینههای آن و تنشها کاهش یابد.»
عراقچی همچنین در مورد سفر گروسی گفت: «روحیه گروسی روحیه مثبتی است. امیدواریم با این روحیه مثبت مسیر جدیدی برای همکاری ایران و آژانس ترسیم کنیم.وی افزود: نشست سازمان همکاری اسلامی اجلاس بسیار خوبی بود. سران کشورها مواضع بسیار خوبی داشتند.وزیر امور خارجه گفت: قطعنامه محکمی در این اجلاس در ۳۸ بند تصویب شد که بسیار لحن محکمی علیه رژیم صهیونیستی دارد و اقدامات آنها را در همه جا محکوم کرده است.»
این اظهارنظرها کافی بود تا برخی رسانهها و تحلیلگران نسبت به مذاکره دولت پزشکیان با ترامپ امیدوار باشند.
به عنوان مثال فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بینالمللی، در بخشی از گفت و گوی خود با خبرگزاری خبرآنلاین، با اشاره به چالش های دولت پزشکیان با دولت ترامپ گفت: «ترامپ اگر ببینید مذاکره ای است، می گوید ما چه می خواهیم و شما چه می خواهید. یک صحبتی در چند سال گذشته مطرح کرد، که اگر درگیری بین مسلمانان باشد ما لبخند می زنیم و اگر ما را بخواهند بزنند، جواب می دهیم.»
احمد بخشایش اردستانی، نماینده فعلی مجلس هم در گفتوگو با اصلاحات نیوز درباره پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و وضعیت روابط ایران و آمریکا در آینده عنوان کرد: «به نظر من پیروزی ترامپ اثری مثبت در رابطه ایران و آمریکا خواهد داشت؛ چرا که ترامپ صراحت لهجه دارد و خودش را به دیوانگی زده در صورتی که دیوانه نیست؛ اما علاقه دارد خود را به این شکل جلوه دهد تا شاید دیگران از او بترسند. به هر حال کسی که توانسته تا این اندازه اموال به دست بیاورد و تجارت کند، قطعا دیوانه نیست.»
وی با بیان اینکه ترامپ تاجر است و سود و زیان برایش اهمیت دارد، تصریح کرد: «همچنین باید توجه داشت که در زمان جمهوریخواهان هیچگاه جنگ زیادی میان کشورها نداشتیم بلکه تهاجم لفظی داشتیم، در صورتی که در دوران دموکراتها جنگهای بیشتری رخ داد. بنابراین معتقدم در دوره ترامپ، ایران و آمریکا راحتتر میتوانند در موضوعاتی که وجود دارد به توافق برسند. احتمالا ترامپ در اولین قدم بتواند جنگ روسیه و اوکراین را آرام کند. درباره ایران هم ما تجربه ۴ سال گذشته ترامپ را داریم، او برجام را پاره کرد و گفت برجام به درد من نمیخورد چون به من سود نمیرساند. بنابراین فکر میکنم رابطه ما و آمریکا در آینده راحتتر پیش رود.
این عضو اصولگرای کمیسیون امنیت ملی بیان کرد: «امیدوارم جنگ اسرائیل و فلسطین تمام شود تا ایران هم به مباحث داخلی از جمله تقویت پول ملی بپردازد. چرا که ارزش پول ما بسیار پایین است، مردم در سختی و خشم هستند و باید پول ملی کشور را تقویت و معیشت را بهبود ببخشیم. چارهای جز استفاده از فرصت حضور ترامپ نداریم. ما باید زندگی کنیم، چه ترامپ چه هریس، فرقی ندارد. ما باید مشکلات کشور را حل کرده و در مباحث مختلف با آمریکا مذاکره کنیم و این مذاکره هم به معنای رابطه نیست، بلکه رسیدن به یک تفاهم در خصوص تعارضات و اختلافات است.»
با این حال به نظر میرسد که حتا اصولگرایان معتدل هم به این نتیجه رسیدهاند که با ترامپ هم میشود مذاکره کرد و به نتیجه رسید. سایت اصولگرای نامه نیوز نزدیک به جریان روحانیت مبارز هم در همین ارتباط با انتشار گزارشی تحت عنوان « بوی مذاکره و توافق با آمریکا میآید؟» نوشت: دونالد ترامپ با آن سابقه ضد ایرانی که از وی سراغ داریم، در آشفتهترین و حساسترین اوضاع منطقه توانست یک بار دیگر رئیس جمهور آمریکا شود! برخی تحلیلگران با پیروزی او نگران شده و تصور کردند که اتفاق عجیب و غریبی خواهد افتاد و حمایتهای بیدریغ او از رژیم صهیونیستی برای اینکه وضعیت منطقه ملتهبتر شود یا جنگ بین ایران و رژیم اسرائیل بالا بگیرد کافی است. برخی دیگر از کارشناسان اما با اشاره به اینکه ترامپ تاجر است و میتوان در هر شرایطی با او کنار آمد و فرصتها را یافت، از احتمال مذاکره گفتند. این گروه نظر نامحبوب را طرح میکردند اما نگاهی به مواضع ترامپ در دوران رقابتهای انتخاباتی و اشارهاش به اینکه خواهان جنگ نیست یا اینکه دنبال تغییر رژیم در ایران نیست و … نشان داد که احتمال مذاکره با دولت او آنچنان هم غیر ممکن نیست. مساله فقط اینجاست که ایران در انجام هر مذاکره احتمالی خطوط قرمز خود را دارد و قطعا از آن کوتاه نخواهد آمد.
در این بین تاکیدات از سوی مقامات عالی و رسمی کشورمان بر اینکه آمدن ترامپ با هر گزینه دیگری در آمریکا فرق ندارد و اولویت ما منافع ملی است، این گمانه را تقویت کرد که در صورت لزوم و به فرض مهیا بودن شرایط مذاکره نیز محتمل است. شاهدش حرفهای اخیر عباس عراقچی که در حاشیه جلسه اخیر هیات دولت با اشاره به وجود کانالهای ارتباطی با آمریکا، گفت: « بعضا اختلافاتی که با آمریکا داریم بسیار اصولی و مبنایی است و ممکن است حل شدنی نباشد ولی باید مدیریت کنیم تا هزینههای آن و تنشها کاهش یابد.»
بعد هم سفر رافائل گروسی به ایران و دیدارهایش با عراقچی، اسلامی و پزشکیان؛ عراقچی بعد از دیدار با مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز نوشت: «آماده مذاکره بر اساس منافع ملی و حقوق غیرقابلانکار خود هستیم، اما تحت فشار و ارعاب حاضر به مذاکره نیستیم.» اظهارات گروسی در این سفر، بازدید امروز او از تاسیسات نطنز و فردو و سطح همکاری بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز نشانههای دیگری است که سیگنال مذاکره را تقویت میکند.
در همین بین نیویورک تایمز نوشته که ایلان ماسک با سعید ایروانی یعنی سفیر ایران در سازمان ملل متحد دیدار کرده است! بر اساس ادعای این روزنامه آمریکایی دو مقام ایرانی گفتند که این میلیاردر فناوری و سفیر ایران در این دیدار درباره راههایی برای کاهش تنشها بین ایران و ایالات متحده صحبت کردند.
میدانیم که ایلان ماسک از مشاوران نزدیک ترامپ است و در پیروزی او در انتخابات اخیر سهم مهمی داشته است. نزدیکی او با ترامپ به حدی است که در تماس هفته گذشته ترامپ با رئیسجمهور اوکراین، رئیسجمهور منتخب تلفن را به ماسک داد و این سرمایهدار معروف نقش مهمی در فراهم آوردن ظرفیتهای ارتباطی برای اوکراین در جنگ با روسیه ایفا کرده است.
به نظر میرسد که ترامپ واقعا تصمیم گرفته رویکرد متفاوتی در مواجهه با ایران داشته باشد به قول عباس عراقچی به جای «فشار حداکثری»، «عقلانیت حداکثری» را امتحان کند! حال باید منتظر ماند و دید که مسیر حل مسائل بین ایران و آمریکا چطور پیش خواهد رفت؛ اروپاییها که این روزها به فکر تصویب قطعنامه جدید علیه ایران هستند یا اسرائیلیها که فکر غیر از آتش افروزی بیشتر ندارند، میتواند مانع شکل گیری مذاکره و توافق بین ایران و آمریکا شوند یا خیر؟ در عین حال مهم است که طرفین چه چارچوبهایی برای انجام مذاکره احتمالی در نظر گرفته باشند و اینکه آیا ترامپ حاضر به توافق و پذیرش خطوط قرمز ایران بشود یا خیر. به هرحال ترامپ میداند که گزینه تهران در مقابل او صرفا مذاکره نیست و اگر دیپلماسی چارچوب مورد نظر را نداشته باشد، گزینههای دیگری هم روی میز است.