گروه سیاسی- دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم، پایتخت ایتالیا برگزار شد. منابع نزدیک به گفت‌وگوها تأکید دارند که این مذاکرات، با هدف بررسی راه‌های کاهش تنش و یافتن راه‌حل‌هایی برای بازگشت به تعهدات متقابل پیگیری می‌شود.
ایران در همه ادوار مذاکرات هسته‌ای، همواره بر رفع کامل تحریم‌ها، تضمین اجرای تعهدات طرف مقابل و راستی‌آزمایی عملی تأکید کرده است. پس از پایان این دور از مذاکرات وزیر خارجه عمان در ایکس نوشت که مذاکرات با مقداری پیشرفت، اما بدون نتیجه‌گیری نهایی، به پایان رسید.
برای ایران برجام تمام شده است؛ اما منطق حاکم بر آن همچنان حتی در میز مذاکره غیرمستقیم با دولت دوم ترامپ، جاری و سیال است.
«سیدعباس عراقچی» مذاکره‌کننده ارشد و سکان‌دار دستگاه دیپلماسی ایران، این منطق را چنین توصیف می‌کند: ایران در چارچوب برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود، اقداماتی در جهت اعتمادسازی انجام می‌دهد و در مقابل، طرف‌های مقابل، تحریم‌ها را لغو می‌کنند.
بااین‌حال، تا رسیدن به مرحله رفع تحریم و تدارک سازوکاری که تضمین کند، طرف‌های غربی به‌ویژه آمریکا اشتباهات برجام را تکرار نمی‌کنند، فاصله زیادی داریم.
اما آنچه این فاصله را عمیق‌تر می‌کند، سد بزرگی به اسم «تفهیم حق غنی‌سازی ایران» به تیم مذاکره‌کننده آمریکا شامل «استیو ویتکاف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور، «مایکل آنتون» مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه و رئیس تیم کارشناسی آمریکا و البته «مارکو روبیو» است که در مقام وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی کاخ سفید، بیرون گود نشسته و دائم ساز ناکوک می‌زند.
طرف آمریکایی، هدف خود مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را با این استدلال توجیه می‌کند که غنی‌سازی می‌تواند مقدمه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای باشد، لذا غنی‌سازی ایران باید به صفر برسد.
در برابر چنین استدلال غلطی، عراقچی یک استدلال منطقی دارد و می‌گوید: پس باید تمام کارخانه‌های چاقوسازی را نیز تعطیل کرد، چون ممکن است روزی از آنها برای اهداف ناصحیح استفاده شود.
بااین‌حال، به نظر می‌آید اصرار آمریکا به توقف غنی‌سازی ایران و حتی انتشار اخباری مبنی بر اینکه اسرائیل در تدارک است تا در صورت امتناع تهران، به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی حمله کند، ابزاری برای اعمال فشار است.
همچنین پایگاه خبری آمریکایی آکسیوس نوشت: «مذاکره‌کننده ارشد آمریکا پیش از مذاکره با ایران با وزیر امور راهبردی اسرائیل و رئیس موساد دیدار کرده است.» پیش از شروع مذاکرات ایران و آمریکا، بامداد جمعه ۲ مقام اسرائیلی اعلام کردند که «ران درمر» وزیر امور راهبردی رژیم اسرائیل و «دیوید بارنیه» رئیس موساد روز جمعه در حاشیه مذاکرات غیرمستقیم با ایران در رم با «استیون ویتکاف» فرستاده ویژه ترامپ به امور خاورمیانه دیدار کردند.
اینکه اسرائیل به دنبال شکست مذاکرات و حمله به ایران است شکی نیست اما در این صورت رویکرد ایران در مذاکره چگونه باید باشد؟
حسین نوش آبادی در گفت‌وگو با نامه نیوز درباره اصرار رسانه های غربی به آمادگی اسرائیل برای حمله به ایران گفت: یکی از اهداف صهیونیست ها به چالش کشیدن مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا است. حتی آنها برای به هم زدن مذاکرات شاید جرأت تعرض به خاک ایران را در خود ببینند چون مذاکره و توافق بین ایران و آمریکا را به نفع خود نمی دانند.
وی نتانیاهو را مخالف جدی مذاکره ایران و آمریکا خواند و افزود: ترامپ برخلاف دیدگاه های افراطی مقامات رژیم صهیونیستی و لابی صهیونیسم در آمریکا ظاهرا موضوع دیپلماسی را دنبال می کند. هرچند آمریکایی ها علاقمند به اقدام اسرائیل علیه ایران نیستند اما از این نوع اخبار هم بدشان نمی آید چون به واسطه این تهدیدها می توانند جنگ روانی راه بیندازند تا پای میز مذاکره از ما امتیاز بگیرند.
این دیپلمات ارشد کشورمان یادآور شد: اگر این یک تبانی پشت پرده بین آمریکا و رژیم صهیونیستی باشد تا ایران را تحت فشار قرار دهند و پای میز مذاکره امتیاز بگیرند، ما به هیچ وجه زیر بار نمی رویم و در رویکردمان تجدیدنظر می کنیم. این موضع را وزیر خارجه کشورمان نیز اعلام کرده و گفته «ما با حسن نیت و اهداف صلح جویانه وارد مذاکرات شدیم، قطعا طرف مقابل نیز باید با همین رویکرد پای میز مذاکره بیاید».
وی افزود: در مذاکره شرط اولیه حسن نیت دو طرف برای گفتگو است، اگر حسن نیتی در کار نباشد، نه تنها دور نمی خوریم و خودمان را نمی بازیم بلکه موضع قاطع تر اتخاذ خواهیم کرد. هرچند هنوز به این نقطه نرسیدیم که بخواهیم تمام کننده مذاکرات ما باشیم، اگر آمریکایی ها بخواهند از تهدیدات صهیونیست ها حمایت کنند یا کوچکترین واکنش مثبت به آنها نشان دهند قطعا ما این را برخلاف اصل صداقت در مذاکره تلقی می کنیم و ادامه گفتگوها بی معنا می شود.
نوش آبادی گفت: البته آمریکایی ها شاید با موضع جنگ طلبانه صهیونیست ها مخالفت کنند و بگویند «ما موضع آنها کاری نداریم» اما ما به آنها می گوییم «قلاده این سگ هار دست شماست و باید کنترل آن را به دست بگیرید چون خودتان صهیونیست ها را حمایت مالی و نظامی کردید؛ اگر به مذاکره اعتقاد دارید این سگ هار را ببندید».
وی افزود: آمریکا ادعا دارد که در جهت صلح و ثبات منطقه حرکت می کند اما این مشی صهیونیست ها دقیقا برخلاف ادعای آمریکاست. ادامه این روند تردیدهایی را درباره نیت واقعی آمریکا به وجود می آورد. وقتی هم تردیدها در جریان مذاکره پررنگ شوند دیگر مذاکره منتج به نتیجه نخواهد شد. ما دنبال مذاکره نتیجه محور هستیم نه مذاکرات تهدید محور.
این نماینده ادوار مجلس گفت: ما در مذاکره زیر بار تهدید و فشار نمی رویم و در یک فضای مسالمت آمیز با رویکرد برد-برد موضوع گفتگوها را می کنیم. آمریکایی ها نیز متوجه صداقت ما شدند و ترامپ نیز بارها اعلام کرده که در تیم مذاکره کننده ایرانی حسن نیت برای حل مسئله دیدیم. اظهارات جنگ طلبانه مقامات رژیم صهیونیستی را خلاف روند مذاکرات صلح در منطقه و اصل صداقت و حسن نیت آمریکایی ها می دانیم، اگر هم صهیونیست ها بخواهند غلطی بکنند قطعا با واکنش سخت جمهوری اسلامی مواجه خواهند شد.
