گروه سیاسی- سرانجام پس از ۵۷ ساعت و انتشار اخبار ضد و نقیض درباره نتایج انتخابات مجلس دوازدهم در حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر، ستاد انتخابات در تهران اعلام کرد که ۱۴ نفر به طور مستقیم روانه مجلس شدند و ۳۲ نفر دیگر باید در مرحله دوم انتخابات با هم رقابت کنند.
طبق اعلام وزارت کشور تعداد رأی صحیح مأخوذه در حوزه انتخابیه تهران ۱ میلیون و ۵۶۹ هزار و ۸۵۷ رأی بوده اما سخنگوی ستاد انتخابات کشور اشاره‌ای به رقم دقیق آرای باطه اشاره نکرد اما روزنامه فرهیختگان اعلام کرد که تعداد آرای باطله مأخوذه از شمارش بیش از ۴۹۰۰ صندوق رأی (از ۵ هزار صندوق) به این شرح است که: تعداد رأی باطله مأخوذه: ۲۷۶۶۵۸ رأی است که از این تعداد؛ آرای باطله ناخوانا: ۱۴۰۶۶ رأی، آرای باطله اسامی غیر از کاندیدها: ۵۷۷۵۴ رای و تعداد آرای باطله سفید: ۲۰۴۶۸۲ رای بوده. این در حالی است که نفر اول تهران یعنی سیدمحمود نبویان با ۵۹۷۷۷۰ رأی توانسته راهی خانه ملت شود. به این ترتیب و طبق آماری که وزارت کشور منتشر کرده آرای باطله در ردیف ۱۶ قرار می‌گیرد.
علی باقری، مدیرکل سیاسی وزارت کشور در دوره اصلاحات در این باره، در توئیترش نوشت: «نکات جالب و بی‌سابقه در اعلام نتایج انتخابات تهران: اساساً تعداد آرای مأخوذه، صحیح و باطله مأخوذه و غیرمأخوذه اعلام نمی‌شود. آمار اعلامی، به غیر از یک مورد، از طرق غیررسمی، منتشر می‌شود.»
سیدحسن رسولی، معاون پیشین وزیر کشور، هم درباره نحوه شمارش آراء و اعلام آن از سوی مسئولان انتخاباتی و انتقادات مطرح‌شده نسبت به آن به روزنامه هم‌میهن گفته: «در دوره اصلاحات و حتی دوره روحانی، مجموعه مدیریتی، سیاسی و انتخاباتی در زمان انتخابات بر مدار قانون عمل می‌کرد و در تلاش بود ضمن رعایت و اعلام نتایح صحیح افکار عمومی را نسبت به آنچه در حوزه‌های انتخابی رخ داده است، آگاه کنند؛ به همین دلیل تمام آمار موجود اعم از آرای مأخوذه و باطله مشخص بود اما در این دوره به دلیل اصلاح ماده ۲۲ و ۲۴ قانون انتخابات مجلس در مجلس یازدهم و تصویب آن، رویه بررسی و اعلام آرا تغییر یافته است.»
او با بیان اینکه در گذشته مسئولان در اعلام آراء امساک نداشتند و رسانه‌ها به‌عنوان بازوان نظارتی بودند تا رأی‌دهندگان و کاندیداها امانتداری مجریان را شاهد باشند، تصریح کرد: «آنچه هم‌اکنون اتفاق افتاده این است که در ماده ۹ قانون درصد ۲۵ بعلاوه یک به ۲۰ درصد کاهش یافته است یعنی اگر فردی یک‌پنجم بعلاوه یک آراء انتخابی را دریافت کند، نماینده حوزه خواهد شد. همچنین در ماده ۲۱ قانون جدید اعلام شده است که آرای باطله مأخوذه (یعنی آرای سفید غیرخوانا و به نام غیرکاندیداها) در حد نصاب اعلام برندگی مورد احتساب قرار نمی‌گیرد بنابراین هر میزان رأی باطله‌ای که در هر حوزه انتخابیه و شعبه‌ای باشد، گویا نبوده است در فرم شماره ۲۹ که هم‌اکنون بر اساس آیین‌نامه اجرایی جدید فرم شماره ۴۰ شده است قید نمی‌شود.»
این وضعیت صدای برخی رسانه‌های اصولگرا را هم بلند کرده. روزنامه فرهیختگان با اشاره به همین موضوع گزارش داده که «آرای باطله در تهران به‌اندازه یک نماینده مجلس است.»
این روزنامه می‌نویسد: «اولین‌بار بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری بود که میزان آرای باطله به سه‌میلیون رسید و در کل کشور دوم شد. در میان مشارکت‌کنندگان انتخابات در رتبه دوم و بعد از رئیسی، نزدیک به سه‌میلیون آرای باطله در کل کشور شمرده شده بود. این میزان از آرای دیگر نامزدها پیشی‌گرفت و در رتبه دوم قرار گفت. این میزان آرای باطله، چیزی نبود که به‌صورت اتفاقی رخ داده باشد یا ناشی از سهل‌انگاری رأی‌دهنده‌ها باشد. این میزان مشارکت ۴۰ درصد را نمی‌توان اتفاق خوشحال‌کننده‌ای به‌شمار آورد؛ چراکه ادامه این کاهش مشارکت از انتخابات ۹۸ تا الان را باید امر نگران‌کننده‌ای دانست که نشان می‌دهد همچنان نارضایتی‌ها برجای خود باقی هستند.»
نکته‌ای که غلامعلی جعفرزاده، نامزد ردصلاحیت شده انتخابات مجلس هم به آن اشاره می‌کند و معتقد است: «جریان حاکم بر کشور اگر فکری نکنند مردم دیگر در انتخابات شرکت نمی‌کنند.» او می‌گوید: «در حال حاضر خاصیت مجلس نزد مردم از بین رفته است، به این ترتیب که مردم درباره مجلس می‌گویند به چه درد می‌خورد؟ کدام مجلس؟ چه کسی حرف نماینده را گوش می‌دهد؟ در انتخابات ریاست جمهوری میزان مشارکت ۴۸ درصد بود، در این انتخابات میزان مشارکت ۴۱ درصد بود، همچنین در اکثر شهرها آرای باطله رتبه اول یا دوم را بدست آورده یعنی در بهترین حالت مشارکت ۳۵ درصد بوده است. اقدامات نابخردانه تیم اقتصادی دولت رئیسی نارضایتی شدید در جامعه به وجود آورده است، مردم از دولت رئیسی ناراضی هستند، به چه زبانی بگویند؟»
این نماینده مجلس دهم همچنین می‌گوید: «اگر آراء باطله را در تهران در نظر نگیریم، مشارکت کمتر از ۱۲ درصد می‌شود که حاوی پیام است.»
اما رأی اعتراضی کلیدواژه ای بود که حسن روحانی دو روزمانده به روز انتخابات از آن استفاده کرد. این نامزد ردصلاحیت شده مجلس خبرگان به مردم توصیه کرد که در انتخابات شرکت کنند اما به کسانی رأی دهند که منتقد وضع موجود هستند. محمد فاضلی، جامعه‌شناس هم که یکی از امضاکنندگان بیانیه موسوم به روزنه گشایی بود هم قبل انتخابات مدعی شده بود که تحریم انتخابات راه‌گشا نیست و مردم می‌توانند پای صندق رأی حاضر شوند و رأی اعتراضی بدهند. او حتی در مناظره با احمد بخارایی پیشنهادی را هم مطرح کرد مبنی بر اینکه مردم در اعتراض به ردصلاحیت‌ها و شرایط موجود بروند به زنان رأی بدهند. ادعا و پیشنهادهای عجیبی که در بین مردم جامعه محلی از اعراب نداشت.
اما در سوی دیگر ماجرا برخی تحلیلگران سیاسی بر این باورند که «نارضایتی‌ها از وضع موجود خود را در آرای باطله این دور از انتخابات نشان داده است.» به باور این کارشناسان سیاسی افرادی که به دلایل مختلف حاضر به شرکت در انتخابات شدند به این نتیجه رسیده‌اند که تنها با این روش کم‌هزینه می‌توانند به حاکمیت این سیگنال را بفرستند که از حکمرانی و دولتی که وعده بهبود شرایط اقتصادی کشور را داده بود رضایت ندارند و وقتی به نشانه اعتراض در انتخابات هم نمی‌توانند شرکت کنند به ناچار به این شکل اعلام نارضایتی خود را نشان دادند. این نارضایتی‌ها حتا در بدنه ایدئولوژیک هم مورد توجه قرار گرفته است. در تعرفه‌ای که طی ساعات گذشته در رسانه‌ها منتشر شده فردی در برگه رأی خود با نوشتن اسامی ائمه نوشته بود که اصلح‌تر از این افراد کسی را پیدا نکردم.
به نظر می‌رسد دستگاه و مجریان برگزاری انتخابات چه خوششان بیاید چه نه رأی باطله به یک کنش سیاسی در بین بدنه قائل به شرکت در انتخابات تبدیل شده. با واکاوی اعداد و ارقام انتخابات ۱۱ اسفند به این نتیجه خواهیم رسید که اگر آراء باطله را در نظر نگیریم، مشارکت مردم در انتخابات کمتر از ۱۲ درصد می‌شود. هرچند تحریم انتخابات باعث تشکیل یک مجلس رادیکال و تندرو می‌شود اما به نظر می‌رسد مردم فعلاً تنها ابزاری که برای اعتراض کردن دارند همین است. حتی اگر نماینده‌ای فقط با ۵هزار رأی روانه خانه ملت شود.
