گروه سیاسی- از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، کشورهای غربی بارها این مطلب را مطرح کرده‌اند که تهران به مسکو پهپاد ارسال می‌کند. ادعایی که بارها توسط مسئولان دولت قبل تکذیب شد و یا عنوان کرده‌اند که ارسال سلاح به روسیه مربوط به قبل از آغاز جنگ این کشور علیه کی‌ف است اما حالا یک ادعای بزرگتر درباره روابط بین دو کشور مطرح شده که می‌تواند برای جمهوری اسلامی بسیار گران تمام شود. دولت آمریکا اخیراً مدعی شد که روسیه این ماه اولین محموله از صدها موشک بالستیک را از ایران دریافت کرد. هرچند که این ادعا توسط وزارتخارجه تکذیب شد اما بلافاصله دولت اوکراین هم مدعی شد: هشت هزار و ۶۰ پهپاد شاهد ایران در حملات روسیه به اوکراین به کار رفته است.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه گفته بود که روسیه موشک‌های بالستیک را از ایران دریافت کرده و احتمالا تا چند هفته آینده از آنها استفاده می‌کند.
اما عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه در واکنش به تحریم‌های جدید وضع شده از جانب آمریکا و تروئیکای اروپایی بر ایران، گفت که تهران به مسکو موشک بالستیک نفرستاده است.
با این حساب یک نماینده مجلس مدعی شده است که اگر جای دولت بود به روسیه سلاح می‌داد. ابوالفضل ظهره‌وند که یک دیپلمات سابق محسوب می‌شود گفت: «اروپا و آمریکا به صورت کاملا علنی به اوکراین سلاح می‌دهند، در حالی که مسئولان کشورمان هیچ‌گاه تایید نکرده‌اند که ما در جنگ اوکراین به روسیه سلاح داده‌ایم. البته اگر من باشم، این کار را انجام می‌دهم، چون پیروزی روسیه را پیروزی خودمان می‌دانم، ولی تصمیم‌گیری در این زمینه برعهده من نیست و مقامات رسمی اجرایی و نظامی ایران هم همیشه گفته‌اند که سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین به روس‌ها نداده‌ایم. ولی قاعدتاً وقتی دو کشور با یکدیگر شریک راهبردی می‌شوند، دیگر در نوع روابط خودشان و کالاهایی که بین یکدیگر رد و بدل می‌کنند، نباید اهمیتی به نظر دیگران بدهند. دو کشوری که باهم شراکت استراتژیک دارند، هم در صلح شریک هستند و هم در جنگ، مثل دو نفری که باهم ازدواج می‌کنند که باید در غم و شادی در کنار یکدیگر باشند.»
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: «کسانی که در داخل کشورمان مخالف تقویت روابط با روسیه و چین هستند، یا نادان هستند و نمی‌توانند شرایط امروز جهان را به‌خوبی تحلیل کنند، یا ماسون هستند یا وابسته و سرسپرده غرب هستند. روابط ایران و روسیه از موضع اتحاد استراتژیک در حال تبدیل به شراکت راهبردی است. اگر من باشم در جنگ اوکراین به روس‌ها سلاح می دهم، به روسیه سلاح می دهم، چون پیروزی روسیه را پیروزی خودمان می‌دانم.»
ظهره‌وند در حالی از اتحاد استراتژیک بین تهران و مسکو یاد می‌کند که بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که مسکو اساساً ایران را به عنوان شریک استراتژیک در نظر نگرفته و نمی‌گیرد و نمونه آن هم در ماجرای کریدور زنگزور و جزایر سه‌گانه ایران به وضوح نمود پیدا کرد.
مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در رابطه با همین مطلب می‌گوید: «در دولت آقای رئیسی همکاری بین ایران و روسیه به ویژه در عرصه نظامی و امنیتی افزایش یافت. همگرایی دو کشور در عرصه مواجهه با تحریم‌های غربی هم موضع دیگری است که میان تهران و مسکو در میان بود. روسیه در حوزه قفقاز هم به ظاهر همراه با ایران بود اما در باطن چنین نبود و اخیرا دیدیم که موضوع کریدور زنگزور عملاً خلاف منافع ایران حرکت کرد. این کشور در موضوع جزایر سه‌گانه هم هیچ وقت همراه ایران نبوده است. روسیه همیشه شعار می‌دهد که ایران شریک استراتژیک ماست و با این شعار از برگ ایران به نفع خود استفاده می‌کند؛ در صورتی که واقعا هیچ وقت این کشور شریک استراتژیک ما نبوده است».
مطهرنیا گفت: «روسیه در بزنگاه‌های مهم صرفا منافع خود را لحاظ کرده و بارها در همین یکی دو دهه اخیر دیده‌ایم که نظرات ایران را در سیاست‌گذاری‌های خود لحاظ نکرده. در گذشته هم ایران از روس‌ها ضربات زیادی مورده‌اند؛ مشخصا در سال ۱۳۲۰ که بارها ایران مورد تعرض روس‌ها قرار گرفت. من فکر می‌کنم شعار شراکت استراتژیک با روسیه حتی در نگاه اصولگرایانِ ارزشی هم رنگ باخته است».
کیومرث یزدان پناه، دیگر تحلیلگر مسائل سیاسی منطقه هم در همین رابطه و درباره تغییر رویکرد روس‌ها در قبال ایران گفت: «از قرن ۴ میلادی تاکنون، هر زمان روسیه در یکی از جبهه های پیرامونی خودش آثار شکست را دید، بیرحمانه موضوعات مناقشه ای را به جبهه های جنوبی و جنوب شرقی خود کشاندند. این روزها به نظر می رسد مسکو سایه شکست در اوکراین را بالای سر خود احساس می کند، برای آنکه بتواند موازنه ژئوپلتیک خودش را در رقابت با اروپا و آمریکا حفظ کند می خواهد موضوع را به مرزهای جنوبی خود بکشاند و با برگ قفقاز جنوبی و خزر بازی کند.»
وی افزود: «برخلاف برداشت عمومی که روابط ایران و روسیه را بسیار همگرا و گرم تصور می کنند، باطن ژئوپلتیک دو کشور اساساً اجازه روابط گرم و همگرا را نمی دهد. واقعیت های تاریخی همیشه نشان داده که روابط مسکو و تهران بسیار پیچیده با فراز و نشیب های فراوان بوده است که بر این روابط مولفه های دوسویه و چندسویه بسیاری تأثیرگذار بوده اند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «روس ها هم اکنون سخت ترین شرایط ژئوپلتیک را تجربه می کند چون بالاترین سطح فشار جهانی بالای سر آنها وجود دارد و از طرفی خطر برهم ریختن نظم داخل روسیه به علت ناتوانی در مقابل اوکراین خیلی جدی احساس می شود. اگر همین فردا جنگ خاتمه پیدا کند، اوکراین بدون هیچ ترس و واهمه ای عضو ناتو خواهد شد بنابراین روس ها این شکست را می خواهند در حوزه های جنوبی جبران کنند. روسیه با بازی گرفتن جمهوری آذربایجان و حمایت ضمنی از آن در موضوع کریدور زنگزور و همچنین کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس می خواهد کم‌آوردنش را در جنگ اوکراین بپوشاند بنابراین روابط ایران و روسیه در بهترین شرایط ممکن همواره فراز و نشیب های خودش را داشته است و هیچ وقت از منظر تأمین منافع ملی پایدار و رفع دغدغه های امنیت ملی پایدار، روسیه برای ما یار و متحد قابل اعتمادی نبوده، نیست و نخواهد بود.»
یزدان پناه با اشاره به وضعیت ناپایدار روس ها در نظام بین الملل یادآور شد: «نا بسامانی های ژئوپلتیکی روسیه را در شرایط بسیار متلاطمی قرار داده است و این آشفتگی شدید اجازه نمی دهد، روس ها در مقاطع خاص تصمیمات درست بگیرند. از یک سو با کشورهای عربی موضعی در مغایرت با تمامیت ارضی ایران می گیرند، از طرف دیگر در دیدار با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران کاملا موضع خودشان را تغییر می دهند و حق مالکیت ایران را بر جزایر سه گانه و دغدغه های ایران درباره زنگزور را به رسمیت می شناسند. روس ها با همین وضعیت پیش بروند چه بسا بین ۵ تا ۱۰ سال آینده گرفتار فروپاشی دوم می شوند که این می تواند بزرگترین رخداد ژئوپلتیک در قرن ۲۱ باشد.»
