روزان: معاون پلیس راهور تهران بزرگ در حالی اعلام کرده که نیمی از قربانیان تصادفات تهران را موتورسواران تشکیل می دهند که براساس آمار منتشر شده ۳۰ درصد مجموع تصادفات سالانه کل کشور نیز مربوط به موتورسیکلت‌هاست . به بیانی از حدود ۱۷هزار نفر کشته و بالای۳۰۰ هزار نفر نیزسالیانه براثر تصادفات رانندگی مصدوم می‌شوند که از این میزان، حدود ۳۰ درصد تصادفات مربوط به موتورسیکت‌ها است. از زاویه ای دیگر، در حوادث رانندگی روزانه یک موتورسوار جان خود را از دست می‌دهد.
این در حالی است که برنامه‌ها و سیاستگذاری‌ها هنوز به سرانجامی نرسیده و خیابان‌ها و بزرگراه‌های پایتخت برای موتورسیکلت سواران نامناسب است؛ مضاف بر این، نابلدی برخی و سرعت و ویراژ دادن برخی دیگر از آنان جان خودشان و سایرین را به خطر می‌اندازد.
نصف، نصف
سهم فوتی های پایتخت نشین موتور سوار بسیار بالاتر از سایر نقاط است کمااینکه سرهنگ رابعه جوانبخت درباره علت تصادفات رخ داده برای موتورسیکلت سواران گفته است: بررسی آمار مرگ موتورسیکلت سواران در نیمه اول سال‌جاری در معابر پایتخت نشان می‌دهد که ۵۰ درصد از تصادفات فوتی شهر تهران متأسفانه به موتورسیکلت سواران اختصاص دارد که عدد بالایی است.
اگر بخواهیم به صورت دقیق‌تر این تصادفات را بررسی کنیم، می‌بینیم که ۴۴ درصد از این تصادفات به عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه مربوط است و ۲۱ درصد از علت تصادفات عدم توجه به جلو از سوی راکبین موتورسیکلت هاست.
همچنین به گفته وی علت سوم تصادفات موتورسواران به تغییر مسیرهای ناگهانی اختصاص دارد. رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ حرکت خلاف جهت را از دیگر عوامل بروز حادثه توسط راکبان موتورها دانسته و می گوید: سهم این تخلف در حوادث هفت درصد است که توسط برخی راکبین موتورسیکلت انجام می‌شود.
وی همچنین با بیان اینکه۵۱ درصد از تصادفات فوتی موتورسواران تهرانی در بزرگراه‌ها رخ داده است، گفت: بررسی محورهایی که موتورسواران بیشترین تصادفات را در آنها انجام داده‌اند نشان می‌دهد که ۵۱ درصد از تصادفاتی که متوفیان آن موتورسوار بوده‌اند، در بزرگراه‌های شهر تهران اتفاق افتاده و ۴۹ درصد دیگر در سایر معابر بوده است. این تصادفات درحالی اتفاق می‌افتد که اصلا و اصولا موتورسواران نباید در این معابر تردد کنند.
جوانب اجرای یک طرح
این آمار اما تاکنون بارها از سوی مسئولان دیگر نیز تأیید شده است. سرهنگ محمد رازقی معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ به عنوان یکی از این کارشناسان در گفت و گو با «روزان» با اشاره به اینکه حجم انبوهی از موتورها در شهر تردد دارند، می گوید: «موتورسواران جزو کاربران ترافیکی هستند. همان طور که معابر باید برای خودروها و عابران پیاده طراحی و مناسب‌سازی شوند، این دسته هم باید به رسمیت شناخته شوند و طرح‌های مناسب‌سازی و برنامه‌های مدونی در این حوزه وجود داشته باشد. در کنار بحث برخورد با تخلفات و اعمال قانون، باید مسیرهای تردد موتورسواران افزایش پیدا کند یا اینکه مناسب‌سازی شود.»
وی با ذکر اینکه آسفالت‌های نامناسب می‌تواند واژگونی موتورسواران را به دنبال داشته باشد تصریح می کند: مناسب بودن آسفالت و همسطح بودن معابر می‌تواند جنبه پیشگیری داشته باشد. در جاهایی هم که حجم تردد موتورسیکلت بالاست، اگر مسیرها مجزا باشد، تفکیک حرکت موتور از سایر وسایل ایمنی ترافیکی و انضباط بخشی را به دنبال دارد؛ به این ترتیب از حرکات مارپیچ موتورسواران بین خودروهای دیگر و تغییر مسیردادن‌های ناگهانی و ترمز‌های ناگهانی رانندگان جلوگیری می‌شود.»
به اعتقاد وی سهم موتورسیکلت ها را می توان از دو جنبه بررسی کرد. رزاقی در این خصوص می گوید: این دو جنبه شامل نقش آنها در ترافیک و تصادف های منجر به فوت شهروندان است. وی در تشریح هر یک از این دو علت می گوید: اولاً موتور سواران با ایجاد بی انضباطی ترافیکی باعث گره خوردن ترافیک شهر می شوند. یعنی با تردد در همه جا از معابر گرفته تا رد کردن چراغ قرمز ها و… و اینکه به هیچ قانونی پایبند نیستند ترافیک و نظم آن را به هم می ریزند.این بی نظمی را شما در مناطق مرکزی شهر مانند مولوی و بازار و …. به خوبی می توانید مشاهده کنید.
این کارشناس راهنمایی و رانندگی در مورد جنبه دوم این ماجرا نیز می گوید: همانطور که سرهنگ جوانبخت نیز اعلام کرده اند، حدود نیمی از ۵۵۰ فوتی ناشی از تصادف های تهران در سال، مربوط به موتور سواران است که حقیقتاً رقم بالایی است. بنابراین تا وقتی که فکری اساسی برای ساماندهی موتورسوارها نشود، نه می توان به حل مشکل ترافیک چندان امیدوار بود و نه کاهش آمار فوتی های ناشی از تصادف ها. اما چرا با وجود تمامی اظهار نظرهایی که طی چند سال اخیر در مورد ساماندهی موتورسواران شده هنوز چندان توفیقی در این زمینه حاصل نشده است؟ سئوالی که رزاقی در پاسخ به آن می گوید: دلیل آن واضح است! چون ساماندهی موتور سواران موضوعی بین دستگاهی است.
وی می افزاید: این بدان معناست که هم شهرداری در آن درگیر است و هم بیمه و هم بسیاری دیگر از نهادها. اما متأسفانه در سالهای گذشته هیچ کدام این نهادها به وظایف خود عمل نکرده اند. در عوض طی سالهای اخیر و بخصوص دو سال اخیر، دو شرکت بزرگ عمده تولید موتورسیکلت با انواع تبلیغات با هم در حال رقابت برای فروش موتورهای خود هستند. جالب اینجاست که اساس تبلیغات آنها نیز سرعت و شتاب موتورهاست. حتی می گویند کلاه ایمنی هم هدیه می دهند! یعنی جوانان را تشویق می کنند موتورهای پرشتابی را بخرند و با سرعت بالا در سطح شهر حرکت کنند و دچار حادثه شوند. درحالیکه اگر مانند شرایطی که برای خرید خودرو می گذارند، خریدار هم مکلف به داشتن بیمه و بخصوص گواهینامه باشد بسیاری از این نابسامانی ها برطرف خواهد شد. ولی تا آن زمان نمی توان چندان به ساماندهی موتورها دلخوش بود!
لزوم فرهنگ سازی
سرهنگ مصطفی زینی وند، رئیس اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ، نیزدر این باره با بیان اینکه حجم انبوهی از موتورها در شهر تردد دارند، توضیح می‌دهد: «موتورسواران جزو کاربران ترافیکی هستند. همان طور که معابر باید برای خودروها و عابران پیاده طراحی و مناسب‌سازی شوند، این دسته هم باید به رسمیت شناخته شوند و طرح‌های مناسب‌سازی و برنامه‌های مدونی در این حوزه وجود داشته باشد. در کنار بحث برخورد با تخلفات و اعمال قانون، باید مسیرهای تردد موتورسواران افزایش پیدا کند یا اینکه مناسب‌سازی شود.»
وی یکی از چالش های این عرصه را ورود موتورها به پیاده روها بخصوص در مناطق شلوغ می داند و می گوید:این اتفاق در واقع زیرپا گذاشتن رعایت حقوق شهروندی است. او می‌گوید: «این محدوده‌ها شناسایی شده‌اند و فضاها را با نصب تابلو و علائم مشخص کرده‌ایم؛ بدین شکل که خط کشی‌های منظم در آن مناطق انجام شده تا موتورسواران در آن محل‌ها بتوانند به راحتی پارک کنند. از سوی دیگر هم پیاده روها را با موانع محدود‌سازی می‌کنیم تا عابران نیز با خیال راحت تردد کنند.»
پلهای موتور رو
این در حالی است که هم اینک نیزمحل‌هایی مانند بزرگراه‌ها بخصوص بزرگراه‌هایی که در دو طرفشان مناطق مسکونی وجود دارد و حرکت خلاف موتورسیکلت‌ها عاملی برای تصادفات به شمار می‌رود، راه‌حلی وجود دارد که در حال حاضر هم در تهران اجرا شده است: پلهای موتوررو. زینی وند دراین باره می‌گوید: «پلهای موتوررو ویژه موتورسواران، این مشکل را تا حد امکان کم کرده است. با توجه به تقاضای تردد دوطرفه موتورسواران و دسترسی به جهات مخالف یا حرکت در عرض خیابان‌ها، پلهای موتوررو طراحی شدند که شبیه پلهای عابر پیاده هستند و به جای پلکان، رمپ دارند و موتورسیکلت‌ها می‌توانند از روی آنها تردد داشته باشند.
بازاری روها
بی شک یکی از صحنه های اعجاب آور تردد در محدوده بازار تهران، حرکت تعداد بی شماری از موتورسواران است. زینب عبادی معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۲ در این باره می گوید: «پیاده راه متعلق به عابران پیاده است و براساس قانون تردد و توقف هر وسیله نقلیه از جمله موتورسیکلت در این معبر‌ها ممنوع است. در راستای عمل به این قانون طرح جمع آوری موتورهای متوقف در معابر پیاده راهی عملیاتی شد و قطعاً این طرح تداوم و استمرار خواهد داشت.»
او با بیان این که روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ دستگاه موتورسیکلت از مسیرهای پیاده راهی محدوده بازار تهران جمع آوری و به پارکینگ منتقل می‌شوند، تاکید کرد: «برای محدود کردن و انضباط بخشی به تردد موتورسیکلت‌ها در محدوده بازار، برنامه هوشمند سازی گیت‌ها ورودی را در دستور کار داریم که عملیاتی شدن آن نیاز به بستر سازی نرم افزاری و سخت افزاری دارد. البته موضوعات نرم افزاری تا حدودی نهایی شده و به زودی مسائل مربوط به سخت افزار را هم پیگیری می‌کنیم و امیدواریم تا پایان سال شاهد اجرای این طرح باشیم.»
آخرین اظهار نظر در این مورد سخنان سردار محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس پیشین راهور پایتخت درباره آخرین وضعیت ساماندهی موتورسواران تهران است که گفته بود: تا پایان سال گذشته در قالب ساماندهی موتورسیکلت‌سواران و انضباط بخشی به تردد آنها، طرح‌های متفاوتی انجام شده است که یکی از آنها طرح موتوریار بود که در این طرح، نزدیک به ۳۰۰ هزار موتورسوار متخلف که قاعدتاً باید موتورسیکلت آنها به پارکینگ منتقل می‌شد، با توجه به همکاری‌هایی که با پلیس انجام دادند، آموزش دیدند و به پارکینگ منتقل نشدند.
حالا باید دید که راهنمایی و رانندگی پایتخت در دوره مدیریت جدید آن چگونه و با چه رویکردی به سراغ ساماندهی موتورسواران خواهد رفت. موضوعی که گرچه رئیس راهنمایی و رانندگی تاکنون در پاسخ به آن تاکنون سکوت اختیار کرده اما، بی شک در هفته ها و ماه های آتی اخبار زیادی در این زمینه خواهیم شنید!
سوتیتر: سرهنگ رازقی درگفت و گو با روزان: موتورسواران جزو کاربران ترافیکی هستند. همان طور که معابر باید برای خودروها و عابران پیاده طراحی و مناسب‌سازی شوند، این دسته هم باید به رسمیت شناخته شوند و طرح‌های مناسب‌سازی و برنامه‌های مدونی در این حوزه وجود داشته باشد. در کنار بحث برخورد با تخلفات و اعمال قانون، باید مسیرهای تردد موتورسواران افزایش پیدا کند یا اینکه مناسب‌سازی شود.
