روزان: همزمان با فرارسیدن فصل گرما و افزایش حضور انواع حیوانات ولگرد و موش ها و حیوانات خانگی، در خیابان ها و پارک ها و معابرباعث شده تا موجی از نگرانی در مورد افزایش بیماری ها و حمله به شهروندان به وجود آید. آنهم در شرایطی که شهرداری مدعی است که گام های موثری برای جمع آوری و مبارزه با آنها برداشته است!
طرح ممنوعیت نگهداری و گرداندن حیوانات موذی و خطرناک ۶ مردادماه ۱۴۰۱ مورد بحث و بررسی کمیسیون قضایی مجلس قرار گرفت و کلیات آن ۱۱مردادماه به تصویب اعضای کمیسیون رسید. در این طرح نگهداری و گرداندن حیواناتی مانند سگ، میمون، کروکودیل، مار و سوسمار ممنوع دانسته شده است.
با این حال به نظر می رسد این طرح هرگز اجرایی نشده باشد چرا که در شهرها و بخصوص در تهران هر روز آمار گزیدگی ناگهانی یا حمله آنها به شهروندان و یا مزاحمت برای مردم در بوستان و پارک ها و یا ترس از افزایش حیواناتی مانند موش بیشتر و بیشتر می شود .
موضوعی که سوده نجفی رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران نیز چندی پیش به آن اشاره کرده و گفته بود: یکی از مشکلات موجود در سطح شهر تهران که شهروندان نسبت به آن انتقاد دارند وجود موش و حیوانات موذی و جونده است که بر اساس گزارش‌های دریافتی و تماس‌های شهروندان با سامانه ۱۳۷ در حال حاضر متأسفانه در ۱۰ ناحیه شهر تهران وضعیت مناسب و مطلوب نیست و باید سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران اقداماتی در راستای کنترل و کاهش این حیوانات انجام دهد.
یک طرح و چندین ابهام
شاید برای همین هم بود که طرحی با عنوان طرح ممنوعیت نگهداری و گرداندن حیوانات موذی و خطرناک در شورای شهر به تصویب رسید که از همان ابتدا با مخالفان زیادی همراه بود که به آن انتقادهایی جدی داشتند. عضو هیئت علمی کمیته دفع حیوانات موذی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران تصویب این طرح را تنها، توجیهی برای ممنوعیت سگ‌گردانی دانست و با ارائه تقسیم‌بندی درباره حیوانات گفت: این تقسیم‌بندی برای این پنج گونه نادرست است. به عنوان مثال باید مارها را به دو دسته سمی و غیرسمی تقسیم کنیم، مارهای سمی خطرناک و مارهای غیرسمی غیرخطرناک و غیرموذی هستند. احتمال نگهداری مار در تهران بسیار کم است اما در باغات اطراف تهران و کرج احتمال نگهداری وجود دارد.
دکتر افشین علیزاده، تاکید کرد: افراد بسیاری گربه خانگی دارند. چرا در این تقسیم‌بندی نام گربه را نیاورده‌اند؟ این در حالیست که گربه هفت انگل مشترک با انسان دارد و می تواند به انسان آسیب برساند.
این کارشناسان به ارائه پیشنهاداتی برای اصلاح این طرح پرداخت و توضیح داد: ابتدا تعریف دقیقی از حیوانات موذی و خطرناک ارائه دهند، سپس براساس تعریف حیوانات را تقسیم‌بندی کنند. در نهایت با وجه مشترک این حیوانات، به ارائه تقسیم‌بندی حیوانات موذی و خطرناکی بپردازند که به عنوان حیوان خانگی نگهداری و در سطح شهر نیز گردانده می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: تبصره و شرط نیز برای حیوانات مصوب شده باید گذاشته شود. به عنوان نمونه حیوان اهلی خانگی و شناسنامه‌دار که خطرناک و موذی نیست مانند سگ های شیتزو یا پامر که جثه کوچکی نیز دارند تفاوتی با سگ‌های ولگرد یا جثه بزرگی مانند ژرمن شپرد یا دوبرمن که خطرناک نیز هستند ندارند؟ حتی حیواناتی مانند ماهی سیچلاید خطرناک هستند چراکه قابلیت قطع کردن انگشت انسان را دارد، پس نگهداری این ماهی نیز مانند دیگر حیوانات خطرناک کار درستی نیست.
مشکلی به نام غذا دادن به حیوانات
با این حال باز هم اعضای شورای شهر مانند مردم از وضعیت حضور حیوانات اهلی و غیراهلی در سطح معابر و بوستان های تهران و البته حضور موش ها نگرانند کمااینکه چندی قبل نرجس سلیمانی عضو شورای شهر تهران در تذکری با اشاره به غذا دادن به حیوانات افزود: این امر هم در دین و هم در فرهنگ ما مورد پذیرش است اما به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب غذا دادن در هر منطقه‌ای منجر به جمع‌آوری حیوانات موذی مانند موش می‌شود.
عضو شورای شهر تهران از شهرداری تهران خواست فضایی را مناسب همراه با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم جهت غذا دادن به پرندگان فراهم کند. همچنین شهروندان نیز از قرار دادن غذا در مجاورت سطل‌های زباله جلوگیری کنند.
اما به نظر می رسد این موضوع یعنی غذا دادن به سگ‌ها و گربه ها و حیوانات موضوعی به مراتب غامض تر از اینها باشد چرا که به گفته کارشناسان این اتفاق علاوه بر اینکه زاد و ولد را در میان آنها زیاد می‌کند، می‌تواند آنها را در پیدا کردن غذا در طبیعت دچار چالش کند.
همین چندوقت پیش بود که نیروهای اورژانس به ماموریتی اعزام شدند که سگ، پای کودک ۴ساله را گاز گرفته بود. در محله‌ای که این حادثه اتفاق افتاده بود چند نفری بودند که مدتی به سگ‌های ولگرد غذا می‌دادند و پس از مدتی که این کار متوقف شد، سگ‌ها به‌دنبال غذا مدام در محدوده می‌چرخیدند و همین ماجرا، حادثه تلخی را برای این کودک رقم زد.
داوود گودرزی، مدیر کنترل حیوانات مضر شهری شهرداری تهران، به این موضوع اشاره می‌کند که مردم باید به غذارسانی بی‌رویه به سگ‌های بی‌صاحب خودداری کنند و به این موضوع اشاره می‌کند که بیش از ۱۲ تیم خودرویی در تهران و به‌ویژه حاشیه شهر در بحث جمع‌آوری حیوانات موذی و سگ‌های بدون صاحب، مسئولیت دارند و فعال هستند.
وی به این موضوع اشاره می‌کند که این تیم‌ها از طریق تماس و شکایات مردمی با سامانه ۱۳۷ و البته گشت‌های خودشان اقدام به جمع‌آوری سگ‌های بدون صاحب می‌کنند.
به‌گفته گودرزی، روزانه ۴۰ تا ۵۰ سگ بدون صاحب در تهران جمع‌آوری و همه آنها به نقاهتگاه کهریزک(آرادکوه) منتقل می‌شوند که ابتدا سگ‌ها در این نقاهتگاه توسط دامپزشک معاینه می‌شوند و پس از شناسایی سگ‌های بیمار، نسبت به معالجه اقدام می‌شود. سگ‌های سالم هم به تفکیک نر و ماده در قفس‌های مخصوص خود در این مرکز نگهداری می‌شوند.
رهاسازی سگ‌های بدون صاحب
گودرزی به این موضوع تأکید می‌کند که در گذشته اقدام به پلاک‌کوبی و عقیم‌سازی سگ‌های بدون صاحب می‌شد و در نهایت رهاسازی، صورت می‌گرفت اما طبق قانون و دستورالعمل ابلاغی محیط زیست، رهاسازی سگ‌های بدون صاحب تخلف است از این‌رو ما فقط هنگام واگذاری این سگ‌ها به اشخاص واقعی اقدام به عقیم‌سازی و پلاک‌کوبی می‌کنیم.
مدیرکنترل حیوانات مضر شهری یادآور شد که هنگام واگذاری از صلاحیت فرد داوطلب برای نگهداری مطمئن می‌شویم و پس از تزریق واکسن هاری و صدور شناسنامه بهداشتی، این واگذاری به اشخاص حقیقی به‌طور مثال برای نگهبانی سگ در گاراژ، باغ یا کارخانه‌ها انجام می‌شود.
وی این را هم گفت که شهرداری فقط نقاهتگاه کهریزک را برای نگهداری سگ‌های بدون صاحب دارد و بقیه اماکن نگهداری، دست حامیان حیوانات است.
به‌گفته گودرزی، بیشتر هزینه نگهداری سگ‌های بدون صاحب توسط خیران و حامیان حیوانات تامین می‌شود و هم‌اکنون نقاهتگاه آرادکوه ۲ هزار ظرفیت دارد که توسعه آن را شروع کرده‌ایم و ۲ هکتار زمین برای این امر اختصاص یافته که سال بعد این ظرفیت تا هشت هزار قلاده می‌رسد. تعداد سگ‌های بدون صاحب ۱۰ هزار قلاده تخمین زده می‌شود، درحالی‌که ما سال آینده فقط تا هشت هزار قلاده ظرفیت پذیرش و نگهداری خواهیم داشت.
او ساماندهی سگ‌های بدون صاحب را در گرو همکاری مردم دانست و توصیه می‌کند که شهروندان از غذارسانی بی‌رویه به این حیوانات خودداری کنند و باید آگاهی آنها را در این زمینه بالا برد.
وی تأکید می‌کند که خیلی از غذارسانی‌های نابجا و از سردلسوزی به سگ‌های بدون صاحب و البته منفعت و درآمد صاحبان برخی از این صفحه‌های مجازی باعث شده، نتوانیم در کوتاه‌مدت به هدف‌گذاری خود که ساماندهی یک‌ساله سگ‌های تهران است، برسیم.
تأثیر منفی غذا دادن به حیوانات
عارفه لطیف، کارشناس حوزه محیط زیست نیز درخصوص غذارسانی به حیوانات می‌گوید: «غذارسانی به حیات‌وحش می‌تواند زندگی اجتماعی جوامع حیوانی را مختل کند. بسیاری از حیوانات برای اجتناب از شرایط سخت زمستانی یا دنبال کردن غذای موجود با تغییر فصل، مهاجرت می‌کنند، اما مهاجرت می‌تواند یک مزیت مهم دیگر نیز داشته باشد. با اجازه دادن به حیوانات برای فرار از زیستگاه‌هایی که در آن انگل‌ها تجمع یافته‌اند و با از بین بردن حیوانات آلوده که قادر به زنده ماندن در سفر نیستند، مهاجرت می‌تواند آلودگی انگل را در جمعیت‌های حیوانی کاهش دهد.
این کارشناس محیط زیست بر این باور است که غذارسانی به حیوانات، انتقال بیماری را بین آنان و حتی بین انسان و حیوانات افزایش خواهد داد. این موجودات در معرض ویروس‌ها و باکتری‌های بیشتری قرار دارند و از آنجایی که از آنها مراقبت نمی‌شود، سیستم ایمنی آنها نیز ضعیف است. این بدان معنی است که آنها ممکن است بیمار شوند و آنچه را که آنها را بیمار می‌کند به انسان منتقل کنند. غذادهی گروهی به حیوانات باعث گردهمایی آنان و افزایش احتمال سرایت بیماری و انگل‌ها میان آنان می‌شود.
بدین ترتیب به نظر می رسد اگر فکر عاجلی برای حیوانات خانگی و یا رها شده و وحشی داخل شهرها نشود، باید به زودی منتظر شنیدن اخبار بیشتری در مورد حوادث ناشی از حضور این حیوانات و حمله به شهروندان یا انتشار بیماری های خاص ناشی از حضور آنها در بین شهروندان باشیم.
