روزان: ماجرای رود قره‌سو و فاضلابی که به آن می ریزد، سال‌ها است که حل نشده باقی مانده است. ماجرایی که حتی ممکن است تا حدودی به آمار بالای سرطان معده در اردبیل هم بی‌ربط نباشد. آلودگی این رود به طور مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است و پیگیری فعالان محیط زیست هم طی سال‌ها بی‌نتیجه مانده است.
قره‌سو رودخانه‌ای است که در دشت کرمانشاه جریان دارد و از درون شهر کرمانشاه می‌گذرد و در عین حال در شرق استان اردبیل جاری است.
اما نکته اینجاست که در نزدیکی شهرستان‌های نمین و اردبیل، فاضلاب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل و فاضلاب شهری به رود قره‌سو می‌ریزد و آب این رودخانه را آلوده می کند.
با این حال پیگیری‌های فعالان محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست این استان تاکنون نتیجه‌ای را در برنداشته و کار به جایی رسیده است که فعالان محیط زیست در نمین یک کارزار راه انداخته‌اند تا جلوی تخلیه پساب در این رود گرفته شود.
مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست استان اردبیل در سال ۱۴۰۲ به اهالی روستاهای اطراف مانند یزن‌آباد، دولت‌آباد و علی‌بلاغ قول داده بود: «در کوتاه‌ترین زمان جلوی ورودی تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی را به «قره‌سو» گرفته و امکان پاکسازی و بهسازی را در این رودخانه فراهم می‌کنیم.»
قاسم‌پور گفته بود: طرح توسعه و ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب شهری و صنعتی نمین و شهرک‌های همجوار فراهم آمده تا ما بتوانیم با مطلوبیت شرایط خوبی را در انتقال فاضلاب و پساب آن مهیا کنیم.
علاوه بر آن در همان سال حسن شاهی، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان نمین هم اعلام کرد: لازمه جلوگیری از آلودگی رودخانه قره‌سو، ارتقای وضعیت فعلی تصفیه خانه شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل و همچنین تصفیه خانه فاضلاب اردبیل به دستگاهای مجهز و راه‌اندازی سیستم پایش آنلاین جهت نظارت روزانه است.
شاهی تایید کرده بود: بنابر گزارش‌های واصله، از آب‌های آلوده بعضاً در مصارف زراعی منطقه نیز استفاده شده است.
دادستان نمین وعده داده بود که «پیگیری موضوع آلودگی رودخانه قره‌سو، به صورت جدی از دستگاه‌های مرتبط تا رفع مشکل ادامه دارد و نتیجه اقدامات دادستانی اطلاع رسانی خواهد شد.»
با این حال هنوز فاضلاب‌ها به رود می‌ریزند و تصفیه‌خانه آنطور که باید ارتقا پیدا نکرده است. در شهرک صنعتی هم واحدها همچنان به تولید مشغولند و در بر همان پاشنه می‌چرخد. نکته جالب توجه اینکه استان اردبیل از نظر شیوع بیماری سرطان معده در کشور در رتبه اول است که جای تامل دارد!
خلیل جلیلی پژوهشگر مسائل آب چندی قبل به اهمیت استفاده از پساب‌ها اشاره و گفته بود: تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه فرصت ویژه‌ای است که با اندکی تغییر در فرآیندها و تکمیل زیرساخت‌های لازم می‌توان تا حدود ۲ هزار لیتر در ثانیه تصفیه پساب انجام شود که در حال حاضر این مقدار ۷۰۰ لیتر در ثانیه است و بدون استفاده وارد رودخانه قره‌سو می‌شود.
وی با ذکر اینکه رودخانه قره سو نیز تبدیل به جریان فاضلابی شده و در برخی از بازه‌ها در رودخانه اکسیژن محلول در آن صفر است گفت: در همین خصوص از پساب تصفیه‌خانه کرمانشاه برای کاهش غلظت فاضلاب رودخانه قره‌سو استفاده می‌شود و در منطقه پایین دست تصفیه خانه کرمانشاه صنایعی وجود دارد که با حفر چاه اقدام به بهره‌برداری آب برای استفاده در موارد صنعتی کرده که تهدید بزرگی برای منابع آب زیرزمینی به حساب می‌آید . در حالی که استفاده از آب تصفیه خانه بسیار مناسب‌تر بوده و البته نیازمند توجه و قانون‌گذاری حاکمیتی است.
به دنبال متولی
همچنین چندی قبل، احد جلیلیان رئیس وقت محیط زیست استان کرمانشاه گفته بود: رهاسازی فاضلاب شهر کرمانشاه در رودخانه قره‌سو باعث ایجاد آلودگی آن شده و شرکت آب و فاضلاب کرمانشاه و آب منطقه‌ای به عنوان متولی این امر باید اعتباراتی برای پاکسازی رودخانه تخصیص داده و سازمان محیط زیست نیز ناظر این قضیه است.
وی افزود: در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی دبی رودخانه قره‌سو کاهش پیدا کرده و در نتیجه این کاهش خودپالایی رودخانه انجام نمی‌شود و آلودگی بالایی ایجاد شده و نخاله‌های ساختمانی و زباله‌ها نیز بر اساس قانون مدیریت پسماند باید توسط شهرداری در شهر جمع‌آوری شود.
رئیس محیط زیست استان کرمانشاه با اشاره به پسماندهای تلنبار شده کنار رودخانه قره‌سو، تصریح کرد: بارها با مدیرعامل آب منطقه‌ای کرمانشاه و شرکت آب و فاضلاب کرمانشاه صحبت شده اما به دلیل عدم تأمین اعتبارات اقدامی انجام نشده و رودخانه قره‌سو نیز داخل شهر گذشته و آلودگی آن باعث آزار مردم می‌شود و بوی تعفن رودخانه نیز بهداشت مردم منطقه را تهدید می‌کند.
جلیلیان بیان کرد: اوضاع نابسامان رودخانه قره‌سو زیبنده کلانشهر کرمانشاه نیست و اولویت اول محیط زیست کرمانشاه پیگیر رفع مشکل آن بوده و به عنوان مطالبه مردم نیز از استاندار کرمانشاه تقاضای ساماندهی رودخانه قره‌سو را داشته که فضای سبز و رودخانه پاکی را در شهر کرمانشاه شاهد باشیم.
سه شرکت متهم صنعتی
همچنین به گفته حامد تبریزیان، فعال محیط زیست سالهاست که این مساله به کشمکشی بین فعالان محیط زیست و صنایع بدل شده است. وی در این زمینه می گوید: از حدود دو سال پیش پیگیر این موضوع بوده‌ایم و از شرکت‌های مرتبط شکایت هم کردیم اما به نتیجه‌ای نرسید و تبرئه شدند. موضوع شکایت درباره ریختن فاضلاب به رود بود و سازمان محیط زیست هم به طور جداگانه شکایت کرده بود، ولی گفته شد به دلیل اینکه امکانات کافی به شرکت‌ها داده نشده است، شکایت به جایی نرسید.
او بیان کرد: سه شرکت بزرگ صنعتی در این شهرک مشغول به فعالیت هستند، یک شرکت در زمینه پارچه فعال است، دیگری در زمینه باتری و یک کارخانه پتروشیمی هم در این شهرک هست. این کارخانه‌ها بیشترین میزان فاضلاب را در این شهرک تولید می‌کنند.
به گفته وی، کارخانه‌ها به نصب پیش‌تصفیه الزام شده‌اند و آخرین خبرها بیانگر این است که تجهیزات نصب شده است اما همچنان تصفیه انجام نمی‌شود و حجم فاضلاب وارد شده به رود زیاد است.
