فرآیندهای عملیاتی و اجرایی انتقال اوراق گام به بازار سرمایه مطابق با آخرین اصلاحات «دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گواهی اعتبار مولد (گام)» به منظور ایجاد وحدت رویه در هشت محور ابلاغ شد.
اوراق گام به عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی زنجیره، اوراق بهادار الکترونیکی (غیر کاغذی) است که با عاملیت و ضمانت یک بانک با سررسیدهای یک تا ۱۲ ماهه منتشر می‌شود و دارنده آن امکان نگهداری تا سررسید، انتقال در زنجیره تولید، تبدیل بخشی از اوراق به نقدینگی و همچنین امکان تسویه بدهی به دستگاه‌های اجرایی را دارد.
به گزارش بانک مرکزی، این بانک طی نامه شماره ۲۰۳۸۵۷.۰۳ مورخ ۲۳ آبان ماه ۱۴۰۳ موارد زیر را به شبکه بانکی اعلام کرد: در راستای تسهیل تأمین مالی کارآمد بنگاه‌های اقتصادی، توسعه ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید در دستور کار این بانک قرار دارد. در همین راستا، گواهی اعتبار مولد (گام) به عنوان نخستین ابزار تأمین مالی زنجیره تولید، عملیاتی شده است. در همین خصوص و به منظور افزایش سهم اوراق گام به عنوان یکی از ابزارهای مهم تأمین مالی زنجیره تولید در تأمین مالی اقتصاد و بهره‌مندی فعالان اقتصادی از مزایای اوراق گام جلسات کارشناسی متعددی با ارکان بازار سرمایه (سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس ایران و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه) برگزار شده است.
بر همین اساس سقف انتقال اوراق گام به بازار سرمایه حسب توافقات به‌عمل آمده با بازار سرمایه به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان (معادل ۴۵ درصد از ۲۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق گام قابل صدور در سال ۱۴۰۳ برای بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های دانش بنیان) افزایش یافته است که موضوع طی نامه شماره ۸۱۶۲۵/۰۳ مورخ ۱۱/۰۴/۱۴۰۳ به شبکه بانکی ابلاغ شده است. همچنین، به منظور تسهیل در فرآیند انتقال اوراق گام به بازار سرمایه و رفع برخی محدودیت‌های مترتب بر آن، اصلاح دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) در تاریخ ۱۶/۰۷/۱۴۰۳ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است.
در این راستا و به منظور ایجاد وحدت رویه و شفافیت، فرآیندهای عملیاتی و اجرایی انتقال اوراق گام به بازار سرمایه مطابق با آخرین اصلاحات دستورالعمل مذکور به شرح زیر اعلام می‌شود:
۱- پذیرش کلی اوراق گام به صورت یکجا برای هر بانک در ابتدای هر سال توسط هیأت پذیرش شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا شرکت فرابورس ایران (بدون صدور نماد و برای هر بانک متناسب با سقف ابلاغی سالانه بانک مرکزی) در مدت ۱۰ روز کاری پس از درخواست بانک: پس از اعلام سقف اوراق گام قابل صدور توسط هر بانک از سوی بانک مرکزی در ابتدای هر سال، آن بانک باید نسبت به اخذ پذیرش سقف اوراق گام قابل انتقال به بازار سرمایه از بورس تهران / فرابورس مطابق ماده (۲) دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) و تبصره‌های آن اقدام کند.
۲- ایجاد و صدور نماد توسط بانک (شامل کد نماد، تاریخ سررسید و مبلغ که توسط بانک عامل در سامانه گام ایجاد خواهد شد): مطابق الگوی اعلامی از سوی بازار سرمایه، بانک باید نسبت به ایجاد (تعریف) نماد در سامانه گام -منوی اطلاعات گواهی قسمت تعریف نماد- با در نظر گرفتن ملاحظه تبصره (۳) ماده (۴) دستورالعمل یادشده اقدام کند.
۳- صدور اوراق گام توسط بانک به نفع متقاضی اول (فروشنده): مطابق با دستورالعمل و ضوابط کنترل و مدیریت اوراق گام و مشابه با فرآیندهای جاری، بانک نسبت به صدور اوراق گام اقدام می‌کند.
۴- مراجعه متقاضی نخست (فروشنده) به بانک جهت انتقال اوراق گام به بازار سرمایه: در این مرحله و در صورت درخواست متقاضی اول، آن بانک باید نسبت به اخذ درخواست متقاضی مبنی بر ارسال به بازار سرمایه در چارچوب دستورالعمل و ضوابط کنترل و مدیریت اوراق گام اقدام کند.
۵- درخواست بانک از بازار سرمایه جهت درج نماد و ایجاد قابلیت معامله: در این قسمت بانک مطابق ماده (۴) دستورالعمل فوق الذکر و تبصره (۱) آن، باید درخواست انتقال اوراق را به همراه همه مدارک مورد اشاره در ماده (۵) دستورالعمل یادشده شامل تعهدنامه، فرم ثبت و سپرده گذاری، وکالتنامه و مشخصات نماد تعریف شده در بند (۲) این نامه، به بورس تهران / فرابورس ارائه کند. متعاقباً بانک باید نسبت به پیگیری اطلاعات ارسالی، کارمزدهای مربوطه و رفع نواقص احتمالی از طریق مذاکره با کارشناسان بورس تهران / فرابورس جهت تسریع در فرآیندهای مربوطه اقدام کند.
شایان ذکر است که وکالتنامه مورد اشاره در بند (ج) ماده (۵) دستورالعمل مزبور یک بار توسط هر بانک و در هنگام نخستین درخواست انتقال اوراق به بازار سرمایه ارائه می‌شود. همچنین بابت هر نماد، فقط یک فقره تعهدنامه در هنگام اولین درخواست انتقال و به میزان سقف مبلغ آن نماد به بازار سرمایه ارائه می‌شود.
۶- درخواست متقاضیان بعدی همان نماد (دارنده اوراق) به بانک مبنی بر انتقال به بازار سرمایه (بدون محدودیت در تعداد دفعات انتقال): در این مرحله بانک نیز باید مطابق بندهای (۴) و (۵) این نامه اقدام کند. لازم به ذکر است مطابق تبصره (۲) ماده (۴) دستورالعمل اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار افزایش سقف هر نماد با رعایت سقف مبلغ اوراق گام پذیرش شده و سررسید نشده آن بانک، حداکثر تا ۲ بار امکان‌پذیر است. برای بهره‌مندی از امکان افزایش سقف نماد، آن بانک باید نسبت به مکاتبه با بورس تهران / فرابورس و پیگیری موضوع اقدام کند.
۷- ارسال مشخصات متقاضی درخواست کننده انتقال (فرم تخصیص) از طریق سامانه گام به صورت بر خط به شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: پس از مذاکره با بورس تهران / فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری و اعلام انجام اتمام فرآیندهای مربوطه از سوی بازار سرمایه، آن بانک باید مشخصات متقاضی درخواست انتقال اوراق گام را صرفاً به صورت سیستمی و از طریق سامانه گام - منوی اطلاعات گواهی قسمت ویرایش تاریخ ارسال به بورس- ارسال کند.
از زمان ثبت درخواست مذکور از سوی بانک در سامانه گام، شرکت سپرده گذاری ۲۴ ساعت مهلت دارد نسبت به تعیین تکلیف درخواست واصله اقدام کند. در این راستا بانک باید از طریق سامانه گام -منوی گزارش‌ها قسمت گزارش ارسال به بورس- تاریخ تأیید شرکت سپرده‌گذاری را مشاهده کند. چنانچه تاریخ تأیید شرکت سپرده گذاری درج شده باشد، به معنای پذیرش درخواست از سوی آن شرکت است؛ در غیر این صورت اگر تاریخ تأیید شرکت سپرده گذاری تکمیل نشده باشد به معنای عدم تعیین تکلیف از سوی شرکت سپرده گذاری بوده و مستلزم پیگیری بانک از کارشناسان آن شرکت بابت رفع مشکل است.
۸- اطلاع به متقاضی انتقال اوراق گام به منظور تعیین زمان عرضه در بازار سرمایه (در صورت پذیرش درخواست از سوی شرکت سپرده گذاری): پس از پذیرش درخواست مورد اشاره در بند (۷) از سوی شرکت سپرده‌گذاری، آن بانک موضوع را به متقاضی اعلام می‌کند و متعاقباً متقاضی نیز موضوع را به کارگزار خود در بازار سرمایه اطلاع می‌دهد. در ادامه کارگزار با بورس تهران / فرابورس، هماهنگی‌های لازم را به منظور تعیین روز عرضه انجام می‌دهد.
در پایان، انتظار می‌رود مراتب فوق‌الذکر به قید تسریع به همه واحدهای ذی‌ربط آن بانک / مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ و بر حسن اجرای آن تأکید و نظارت دقیق شود.
