زمانی که دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده، طرح بحثبرانگیز خود برای «پاکسازی» غزه را اعلام میکرد، صدها هزار فلسطینی آواره از بازمانده های این جنگ در منطقه جنوبی غزه بازگشت خود را به خانههای خود از آنچه که در نوار غزه شمالی باقیمانده جشن گرفتند. برای بسیاری، سخنان ترامپ نه تنها تحقیرآمیز بود بلکه یادآوری دردناک مبارزات طولانیمدت فلسطینیان برای باقیماندن در سرزمین خود بود.
نزار نومان ۶۴ ساله در نزدیکترین نقطه به کریدور نظامی اسرائیل در نتساریم، که از وسط غزه میگذرد، از زمان اعلام آتشبس میان اسرائیل و حماس در ۱۹ ژانویه منتظر بوده است تا به خانه خود در غزه بازگردد. او به میدل ایست آی می گوید: «من به سرزمینم تعلق دارم، سرزمینم نیز به من تعلق دارد»، نومان گفت: «نمیخواستم لحظهای دور از خانهام را دوباره هدر دهم.»
نومان و خانوادهاش در دسامبر ۲۰۲۴ پس از اینکه نیروهای اسرائیلی محلهشان را محاصره کردند، به جنوب پناه بردند. با وجود خشونتهای بیوقفه و کمپینهای آوارگی طی تهاجم ۱۵ ماهه اسرائیل که بخشهای زیادی از غزه را ویران کرده است، نومان هیچگاه امید خود را برای بازگشت از دست نداد.
او می گوید: «من پشیمانم از روزی که خانهام را ترک کردم و به جنوب رفتم؛ الان ترجیح میدهم زیر آوار خانهام بمیرم تا دوباره آن را ترک کنم، حتی برای یک شهر دیگر در فلسطین.»
پیشنهاد ترامپ مبنی بر اینکه مصر و اردن باید فلسطینیان غزه را پذیرا شوند و «همه آنجا را پاکسازی کنند»، با ناباوری و مخالفت گستردهای در سراسر منطقه محاصرهشده غزه روبرو شده است.
نومان گفت: «رئیسجمهور ترامپ توهم زده است که فکر میکند مردم غزه میتوانند بروند، حتی اگر وضعیت به همان شکل که او توصیف کرد آشفته باشد».
«او حالا نگران مردم غزه است و به آینده ما فکر میکند؟ کجا بود وقتی که ما توسط موشکهای اسرائیلی که با مالیاتهای آمریکایی تأمین میشد، کشته میشدیم؟»
نومان یک تاجر معروف در غزه و مالک چندین فروشگاه در غزه بود که همه آنها در جریان هجومهای اسرائیلی تخریب یا آتش زده شدند. خانههای دو پسر او نیز توسط حملات هوایی به خاکستر تبدیل شد.
با این حال، نومان هیچگاه به ترک غزه فکر نکرده است، حتی اگر کشورهای دیگر دراینباره مشوقهایی پیشنهاد دهند.
او گفت: «این سرزمین ماست؛ نه من، نه فرزندانم، و نه نوههایم هرگز آن را ترک نخواهیم کرد.»
زاید علی، ۴۲ ساله، از نوار غزه شمالی، معتقد است که سخنان ترامپ بخشی از یک برنامه پنهان برای یک نکبه (نکبت) دیگر است آن زمانی که برای تشکیل دولت اسرائیل ۷۵۰,۰۰۰ نفر از خانههای خود بیرون رانده شدند و به کشورهای همسایه فرستاده شدند.
علی گفت: «آمریکا و اسرائیل همیشه تمام تلاش خود را کردهاند تا با زور یا تسهیلات زمینها را “پاکسازی” کنند، اما همیشه در این کار شکست خوردهاند چون جانهای ما به خاک این سرزمین پیوند خورده است».
از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، علی و خانوادهاش چندین نبرد و حملات سنگین، خسارت، گرسنگی، بیماری، ترس و تحقیر را تجربه کردند. با این حال، ترک غزه هیچگاه برایشان اولویت انتخاب نبوده است.
او گفت: «خانوادهام و من در شمال غزه ثابتقدم بودیم،ما حتی به ترک کردن فکر نکردیم.»
علی به یاد آورد که چگونه او و پنج برادرش سعی کردند پدر ۸۵ ساله خود را قبل از بسته شدن مرزها در می ۲۰۲۴ قانع کنند که به مصر منتقل شود، بهویژه پس از آنکه سلامت پدرش به دنبال از دست دادن سه نوهاش در حملات هوایی اسرائیل رو به افول گذاشت. اما پدرشان از این کار امتناع کرد.
علی گفت: « او شاهد نکبه بود و یک بار به عنوان کودک خانهاش را ترک کرد؛زمانی که آنها از حیفا بهطور اجباری جابهجا شدند».
او می گوید هرگز اشتباه پدرش را تکرار نخواهد کرد. علی گفت: «ما چندین روز وقت گذاشتیم تا او را قانع کنیم که از محلهمان به محلهای دیگر نقل مکان کند، در دورانی که بمبارانهای اسرائیل شدید بود. برای او، سخنان ترامپ یک شوخی است.»
علی معتقد است که اسرائیل پیشتر تلاش کرده بود تا به تدریج شمال غزه را از طریق آنچه که بهعنوان «طرح ژنرال» شناخته میشود، خالی کند، اما به دلیل مقاومت فلسطینیان در این امر شکست خورد.
او گفت: «صدها هزار نفر مثل من از هزاران مرگ قطعی جان سالم به در بردهاند؛ گر جنگ دوباره رخ دهد، ما بر سر زمین خود خواهیم ماند. حتی افرادی که امروز به شمال برگشتهاند و آواره بودند، دوباره از خانههای خود تخلیه نخواهند شد».
حیدر عید، استاد همکار دانشگاه الاقصی در غزه و پژوهشگر مرکز مطالعات آسیای آفریقا (CASA) در دانشگاه پرتوریا، به Middle East Eye گفت که پیشنهاد ترامپ بازتاب ایدئولوژی افراطی جناح راست است که در سیاستهای اسرائیل نیز حاکم است.
او گفت که تلاشهای ترامپ به اصطلاح برای مذاکره برای آتشبس تنها به نقش او در آن زمان مربوط بوده و بیانیههای اخیر او برنامهای عمیقتر را فاش میکند.
عید گفت: «اولین بیانیه ترامپ در واقع، یک فراخوان برای پاکسازی قومی است، این با همان ایدئولوژیای همراستا است که اسرائیل را کنترل میکند و افسانهای از راهحل صلحآمیز را در حالی که سیاستهای جابجایی را پیش میبرد، تداوم میبخشد.»
عید معتقد است که رابطه ایالات متحده و اسرائیل ریشه در «ایدئولوژی مشترک» استعمار شهرکسازی دارد. در طول جنگ، شهرکنشینان اسرائیلی و مقامات راستگرای افراطی اسرائیل به طور مکرر از برنامههایی برای جابجایی اجباری فلسطینیها از مناطق وسیعی از غزه و جایگزینی آنها با شهرکنشینان اسرائیلی حمایت کردهاند. او در ادامه گفت: «کشورهای استعمار شهرکساز مانند استرالیا و کشورهای پیشین استعماری نیز از اسرائیل حمایت میکنند، چرا که منافع مشترکی در جایگزینی جمعیتهای بومی با جوامع شهرکنشین دارند.»
تحلیل عید زمینه وسیعتری از اظهارات جنجالی ترامپ را نشان میدهد و آنها را به تاریخ طولانی جابجایی و سرکوبی که فلسطینیها با آن مواجه بودهاند، مرتبط میکند. او گفت: «آنچه که ما شاهد آن هستیم یک حادثه جداگانه نیست، بلکه بخشی از یک تلاش سیستماتیک برای پاک کردن حضور فلسطینیها از سرزمینشان است. اما همانطور که اجداد ما مقاومت کردند، ما نیز به مقاومت ادامه خواهیم داد و ثابتقدم بر سرزمین خود خواهیم ماند.»