شفقنارسانه- در هندسه نوین قدرت جهانی، رسانه بین‌المللی جایگاه مهمی دارد و خبرنگار بین‌المللی است که می‌تواند حضور ایران را نشان دهد. اما به نظر می رسد رسانه های ما در این زمینه عملکرد قابل قبولی ندارند. مجید رضاییان استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ژورنالیسم می گوید: ما نمی خواهیم رسانه بین الملل استاندارد داشته باشیم و به هیچ وجه قائل به آزادی عمل رسانه نیستیم. چون اگر به آزادی میدانی رسانه قائل باشیم، وقتی ارزش یک رویداد سنگین است و باید پوشش داده شود، نباید کسی مانع آن نشود. چقدر روزنامه نگاران در عرصه بین الملل کمتر دیده و حضور پیدا کنند از اعتبار و جایگاه شان کاسته می شود.
مجید رضاییان استاد دانشگاه با توضیح درباره سطوح مختلف در یک رسانه بین الملل به شفقنا می گوید: در سازمان ها رسانه ای ما با چند سطح از گروه های خبری روبروایم یکی از آنها رابطین خبر و دیگری خبرنگاران سیار هستند و در سطح بالاتر سردبیران قرار دارند . دفاتر خبری در دنیا حتما خبرنگاران سیار و تیم های اعزامی دارند، ضمن اینکه خبرنگاران محلی هم دارند که به عنوان رابط خبری شناخته می شوند.
ارجحیت ارزش رویداد بر سیاست رسانه ای
او با توضیح درباره زیرساخت های مهم برای داشتن یک رسانه بین الملل ادامه می دهد: مساله بعدی این است که در نگاه بین المللی باید توجه داشت ارزش رویداد بر سیاست رسانه ای می چربد و شما نمی توانید در همه جا بر اساس سیاست رسانه ای عمل کنید.اگر می خواهید یک رسانه بین الملل داشته باشید، نکته اول این است که باید قائل به داشتن رسانه بین الملل باشید. یک رسانه‌ی بین الملل -که همین گفته را در سال ۸۰ تاکید داشتم- باید دارای استاندارد باشد و این استاندارد ها متأثر از قوانین بین الملل است.
اهمیت داشتن خبرنگاران چند منظوره در رسانه بین الملل
این استاد دانشگاه با اشاره به ویژگی های یک خبرنگار بین الملل توضیح می دهد: از مهم ترین وجه یک خبرنگار بین الملل این است که تمام خبرنگاران باید چند منظوره باشند. به این معنا که هم صدای خوبی داشته باشند تا بتوانند راوی باشند. دوم اینکه از حداقل های ظاهر برخوردار باشند، سوم اینکه باید به غیر از زبان پایه به دو زبان دیگر هم مسلط باشند.
رضاییان بیان می کند: همچنین این خبرنگاران باید مهارت های نگارشی و ادبی شان عالی باشد و توان تکنیکی شان بالا باشد. از دیگر ویژگی های مهم آنها اینکه به تدوین و عکاسی هم آشنا باشند. این پنج مهارت تعریف یک خبرنگار در یک رسانه بین الملل است.
او می گوید: در دهه ۹۰ زمانی که با مسئولان رسانه ای یورونیوز مذاکراتی داشتم در همان سال آنها بر چند منظوره بودن خبرنگار تاکید ویژه ای داشتند. یعنی اینکه رسانه باید آموزش در حد عالی داشته باشد تا بتواند خبرنگار را به این‌پنج توان برساند.
در یک رسانه بین المللی باید به سازمان آن رسانه توجه داشته باشیم
این پژوهشگر حوزه ژورنالیسم با اشاره به دیگر عوامل مهم برای یک رسانه بین الملل می گوید: در یک رسانه بین المللی باید به سازمان آن رسانه توجه داشته باشیم. اهمیت سازمان در یک رسانه ملی به اندازه رسانه بین الملل نیست و به اندازه آن گسترده نیست. در یک رسانه ملی خیلی از موارد داخل خود تحریریه تعیین تکلیف می شود، مثل آژانس های خبری که داخل اتاق خبرشان مسائل تعیین تکلیف می شوند. ولی رسانه بین الملل داخل اتاقش تعیین و تکلیف نمی شود. چون همزمان چندین اتاق خبر دارد. مثلا فرانس پرس یا رویترز به عنوان یک رسانه بین المللی، دفاتر خبرگزاری در مناطق مختلف دنیا دارد که نیروهای زیادی هم دارد. همچنین دارای دفتر منطقه ای و خبرنگار سیار و تیم های خبری می باشد که اعزام می شوند و روایت‌گر وقایع هستند و همچنین دارای رابطین و خبرنگاران محلی هستند .
این استاد دانشگاه تاکید می کند: یکی از مولفه های مهم برای اعتبار بخشیدن به یک رسانه بین الملل، انعکاس واقعیات حتی بر خلاف سیاست رسانه ای است. در واقع زمانیکه وزن و اهمیت یک رویداد مهم و دارای بار خبری، بیشتر از سیاست رسانه ای است، این موضوع به شکل برجسته ای خود را نشان می دهد.
او درباره دلایل خلا رسانه و خبرنگار بین الملل در کشور می گوید: ما نمی خواهیم رسانه بین الملل استاندارد داشته باشیم و به هیچ وجه قائل به آزادی عمل رسانه نیستیم. چون اگر به آزادی میدانی رسانه قائل باشیم، وقتی ارزش یک رویداد سنگین است و باید پوشش داده شود، نباید کسی مانع آن نشود.
رضاییان می گوید: ارزش و اهمیت یک رسانه بین الملل تنها در سرعت عمل آن خلاصه نمی شود. چون وقتی در یک سازمان رسانه ای بسیار گسترده هستید، اولین اتفاقی که در دنیا می افتد زودتر از همه متوجه آن می شوید، اما باید دقت کرد که همیشه فقط سرعت نیست و برخی از این مهم سر باز می زنند.
چقدر قائل به آزادی عمل و آزادی بیان در رسانه هستید؟
رضاییان با اشاره به اهمیت اعتبار یک رسانه بین المللی در اذهان عمومی مثال می زند: سی ان ان خبرنگار همراه یا به اصطلاح خبرنگار کوله پشتی، در زمان حمله آمریکا به عراق تدارک دید که در آنجا حضور داشته باشد. ولی با گذشت زمان متوجه شدند که این خبرنگار و رسانه یک سری وقایع را پوشش نمی داد. مثلا زد و خورد ها را پوشش می داد، اما از حمله به خانه و آسیب رساندن به مردم چیزی را پوشش نمی دادند. در حالیکه الجزیره و العالم این قسمت ها رو هم پوشش می داد.
او ادامه می دهد: در این اتفاق سی ان ان در تمام دنیا با علامت سوالات زیادی روبرو شد که چرا اینگونه پوشش داد . پس وقتی قائل به رسانه بین الملل و استانداردهای آن‌می شوید باید از خود بپرسید که آیا آزادی عمل و آزادی بیان خبرنگاران را قبول دارید؟
این نویسنده کتاب «شیوه روزنامه‌نگاری» با انتقاد به عملکرد رسانه های ما در وقایع بین الملل و منطقه ای می گوید: در قتل جمال خاشقچی با اینکه آن اتفاق در نزدیک کشور ما بود ولی عملکرد رسانه های ما را ببینید؟ با اینکه ده ها دفتر و خبرگزاری داشتیم اما آنکه تیتر یک کار کرد واشنگتن پست بود که در عرض یک ساعت بیش از ده میلیون بازدید خورد.
به هنگام بودن وجه بارز و مهم رسانه بین الملل
این استاد دانشگاه می گوید: یک رسانه بین الملل باید برای پوشش و رویدادهای مختلف، مولفه و ویژگی های به هنگام بودن را رعایت کند به محض یک رویداد و اتفاق نمی خواهیم سریع دست به تحلیل بزنیم ، این کار در ادامه کار خبری است.
او بیان می کند: برای بین المللی شدن، اصل مهم پوشش دادن، در لحظه بودن و حاضر بودن و در میدان بودن است. اینکه در مناطق مختلف دفاتر خبری داشته باشید و همه چیز به هنگام و استاندارد در حد صد در صد باشد و خبرنگار پنج منظوره داشته باشید. در این صورت پوشش عالی و بین الملل خواهید داشت و جایگاه و اعتبار پیدا می کنید. کشور قطر با شبکه الجزیره شناخته شد ما برای داشتن یک رسانه بین الملل باید طبق چارچوب عمل کنیم که نکردیم البته این مدل وارد شدن هزینه های زیادی هم دارد.
او در آخر یادآور می شود: قطعا فاصله ما با استانداردهای یک رسانه بین الملل، موجب تبعات و آسیب هایی می شود. یکی از آنها صدمه به حاکمیت است، دیگری کشور و مردم ایران است ، دیگری خبرنگاران ما هستند. در واقع هر چقدر روزنامه نگاران در عرصه بین الملل کمتر دیده و حضور پیدا کنند از اعتبار و جایگاه شان کاسته می شود.
