گروه جامعه: «کمبود پرستار» در کشور موضوع تازه‌ای نیست. سال‌ها می‌گذرد و مسئولان از نبود پرستار به تعداد کافی در مراکز درمانی و بیمارستان‌های کشور خبر می‌دهند. شرایط نابسامان کاری این قشر در سالهای اخیر و بی‌توجهی به حق و حقوق آنان، مهاجرت تعداد زیادی از پرستاران به خارج از کشور را به دنبال داشته است. عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت به تازگی از کمبود حداقل ۱۰۰ هزار نفر کادر پرستار در کشور خبر داده و گفته است: «امیدواریم قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ضمن کمک به اجرای عدالت در پرداخت‌ها، گلایه پرستاران در این حوزه را تا حدودی کاهش دهد.»
به گزارش «روزان»، موضوع کمبود نیروی پرستار در کشور طی دو سال گذشته و پس از شیوع ویروس کرونا بیشتر از پیش به چشم آمد. ابتلای بسیاری از پرستاران به کرونا، شیفت‌های طولانی مدت و فشار کاری زیاد از یک سو و امضای قراردادهای ظالمانه در حالی که بار اصلی فشار همه‌گیری بر روی دوش آنان بود، موجب افزایش چشمگیر مهاجرت پرستاران به خارج از کشور شد. و حالا این امر، مسئله کمبود کادر درمان را بغرنج‌تر از پیش مطرح کرده است.
وجود ۱۰۰ هزار پرستار بیکار و جویای کار
در حالی معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از کمبود حداقل ۱۰۰ هزار نفر کادر پرستار در کشور خبر داده که آذرماه سال گذشته دبیرکل خانه پرستار ایران اعلام کرده بود در ایران ۱۰۰ هزار پرستار بیکار و جویای کار وجود دارد. محمد شریفی مقدم آن زمان گفته بود: «اگر پرستار با شرایط موجود کار نکند او را بیرون می‌کنند، چون لشکر ۱۰۰ هزار نفری پشت در هستند. وضعیت اقتصادی هم خراب است و پرستاران تحت شرایط قراردادی، شرکتی و… کار می‌کنند. این اوج استثمار و بهره‌کشی از پرستار است که جان خود را کف دست خود می‌گذارد.»
بر اساس استانداردهای جهانی، بطور متوسط ۵ تا ۶ پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت لازم است و در کمترین حالت حداقل ۳ پرستار. طبق آخرین آمار منتشر شده در ایران به ازای هر هزار نفر فقط ۱و۶دهم پرستار وجود دارد! کمبود پرستار در سیستم درمان کشور و بروز پیک‌های کرونا یکی پس از دیگری آسیب‌های جدی به پرستاران وارد کرد.
۸۰۰ پرستار دچار آسیب‌های طولانی‌مدت ناشی از کرونا
رئیس سازمان نظام پرستاری کشور، با بیان اینکه حدود ۸۰۰ پرستار در ۲ سال اخیر دچار آسیب‌های طولانی مدت ناشی از کرونا شدند و نمی‌توانند در بخش‌های بالینی کار کنند، گفته است: «حدود ۱۵۰ هزار پرستار شاغل در مراکز درمانی دولتی، خصوصی، تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح نیز چند بار به کرونا مبتلا شدند.»
محمد میرزابیگی افزوده است: «بسیاری از این قشر زحمتکش علاوه بر اینکه خود مبتلا به کرونا شدند، خانواده‌های آنها نیز درگیر این بیماری شده و آسیب‌های زیادی از لحاظ جسمی و روانی دیدند. ۱۵۰ پرستار نیز در ۲ سال اخیر جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست دادند.»
همه این‌ها در حالی است که این قشر با مسائل عمیق در دریافت حق و حقوق خود مواجه هستند که بسیاری از آن با عنوان «استثمار» یاد می‌کنند. دبیرکل خانه پرستار در این باره تصریح کرده است: «پرستاران ۱۲ نوع قرارداد دارند که شامل پرستاران ۸۹ روزه، پرستارانِ شرکتی، تبصره ۳، تبصره ۴، پیمانی، قراردادی، رسمی و… می‌شود، مزد و مزایای هر کدام از این پرستاران با هم تفاوت دارد در حالی که کار همه آنها یکی است.»
شریفیمقدم افزوده است: «حدود ۳۵ درصد از پرستاران شرکتی هستند و قرارداد آنها موقت است و این به معنای استثمار همکاران شرکتی است. چرا باید پرستاران را در پیک کرونا به کار بگیرند و بعد از سه ماه که پیک خوابید، از کار بیکار کنند.»
بی‌توجهی به مطالبات به‌حق پرستاران
وی اواخر اسفندماه پارسال نیز در گفتگو با ایلنا مشکل بزرگ پرستاران را عدم اجرای قانون تعرفه‌گذاری عنوان کرده بود. دبیرکل خانه پرستار گفته بود: «قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مصوب سال ۱۳۸۶، بعد از ۱۴ سال هنوز اجرایی نشده است. طی این سال‌ها مسئولان در دوره‌های مختلف بر اجرای این قانون تاکید کردند اما وزارت بهداشت و جریان پزشک‌سالارِ حاکم بر این وزارتخانه همواره مخالف اجرای قانون تعرفه‌گذاری برای پرستاران بوده است.»
شریفیمقدم تصریح کرده بود: «قرار بود از ابتدای دی ماه قانون تعرفه‌گذاری اجرایی شود. البته دستورالعملی در این خصوص برای سال ۱۴۰۱ اعلام کرده‌اند که اصلا مورد قبول ما نیست. ببینید الان ۸هزار مورد از خدمات پزشکی و دوهزار مورد از خدمات پیراپزشکی تعرفه‌گذاری شده است. تنها گروهی که خدمات آنها تعرفه ندارد پرستاران هستند و شکلی هم که نظام پرستاری آن را پیگیری می‌کند مورد قبول ما نیست.»
دبیرکل خانه پرستار افزوده بود: «فوق‌العاده خاص با ضریب سه از دیگر مطالباتِ نیروهای بهداشت و درمان کشور است که برای برخی از دستگاه‌ها اعمال شده اما برای پرستاران نه؛ پرستاران پیگیر بودند و تجمعاتی هم در این خصوص انجام دادند اما باز هم هیچ اقدام خاصی در این خصوص انجام نشد.»
پیگیری استخدام ۱۰۰ هزار نفر در وزارت بهداشت
با این حال معاون وزیر بهداشت، از پیگیری برای اخذ مجوز استخدام ۱۰۰ هزار نفر از سازمان برنامه و بودجه برای این وزارتخانه با موضوع تبدیل وضعیت کارکنان شرکتی، طرحی، ۸۹ روزه، قراردادی کاملاً متفاوت و به موازات هم خبر داده است.
بهروز رحیمی گفته است: «در تلاش هستیم به اندازه کمبود نیروی انسانی که در وزارت بهداشت داریم، نیروهای کارآزموده و متخصص در حوزه‌های مختلف بهداشت و درمان را با برگزاری آزمون جذب کنیم و از سوی دیگر نیرو‌هایی که در قالب قراردادهای مختلف نیز هستند، با اخذ مجوز جداگانه و تأمین منابع موردنیاز از سوی سازمان برنامه و بودجه، تبدیل وضعیت کنیم که برای تحقق این موضوعات نیازمند حمایت همه جانبه از سوی مجلس شورای اسلامی، سازمان اداری و استخدامی و همچنین سازمان برنامه و بودجه خواهیم بود.»
به نظر می‌رسد علی‌رغم اذعان مسئولان به کمبود شدید نیروی پرستار و دادن وعده و وعیدهای مختلف برای حل مسائل آنان، فعلا عزم جدی برای این امور وجود ندارد و پرستاران همچنان با فشار کاری زیاد و شیفت‌های طولانی، حقوق ناکافی و قراردادهای ظالمانه مواجه هستند. باید دید چه زمانی وعده‌های مسئولان کشور محقق و برای رفع مشکلات آنان چاره‌ای اندیشیده خواهد شد و مهم‌تر از همه وزارت بهداشت چه راهکاری در پیش خواهد گرفت تا جلوی مهاجرت بی‌رویه این قشر ارزشمند به خارج از کشور گرفته شود.
