گروه دیپلماسی: سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در وضعیتی که جدیدا ایران به عنوان عضو دائم شورای همکاری شانگهای پذیرفته شده و موضوع احیای برجام همچنان در میانه فضای تعلیق و امید باقی مانده، به منظور شرکت در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد امروز (دوشنبه) عازم نیویورک می‌شود.
بنابر اعلام نهاد ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور در راستای تامین منافع ملت ایران و تلاش برای تحقق «نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه‌گرایی اقتصادی» به نیویورک سفر می‌کند. رئیس جمهور در این سفر علاوه بر سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تعدادی از سران کشورهای شرکت‌کننده در این نشست نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد و دیدارهای جانبی دیگری نیز خواهد داشت.
رئیسی در روزهای پایانی هفته گذشته نیز سفری سه روزه به شهر سمرقند ازبکستان داشت تا در قالب شرکت در بیست و دومین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، برقراری نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه‌گرایی اقتصادی را دنبال کند و در همین راستا در حاشیه این اجلاس با ۱۰ تن از سران کشورهای حاضر در اجلاس از جمله روسیه، چین و هند دیدار و گفتگو کرد.
حضور رئیسی در نیویورک در وضعیت پساکرونا
حضور رئیسی در نیویورک در شرایطی است که سال قبل به نیویورک سفر نکرد اما سخنان ضبط شده او به صورت ویدئویی در مجمع عمومی پخش شد. سخنگوی وزارت خارجه ایران سال گذشته درباره علت عدم حضور آقای رئیسی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفته بود: «ایشان به جهت برخی محدودیت‌های کرونایی و پروتکل‌هایی که باید قبل و در زمان سفر انجام می‌شد، ترجیح دادند وزیر خارجه در نشست شرکت کند و خودشان برخط سخنرانی می‌کنند.»
این مجمع پس از چند سال برگزاری مجازی به واسطه همه‌گیری ویروس کرونا، سال جاری به صورت حضوری میزبان سران جهان است. پیشینه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ۷۱ سال پیش و دهم ژانویه ۱۹۴۶ برمی‌گردد، زمانی که این نشست برای نخستین بار در سالن مرکزی کلیسای متدیست لندن و با حضور نمایندگان ۵۱ کشور برگزار شد. از ابتدای شکل گیری مجمع عمومی سازمان ملل متحد بنا بود مجمع محلی برای صدور بیانیه‌ها و برگزاری بحث‌های جدی بر سر موضوعات جهانی ازجمله فقر و توسعه تا صلح و امنیت باشد.
این نهاد مشورتی سازمان ملل متحد با حضور تمامی اعضای آن نشست‌های سالانه خود را از سپتامبر تا دسامبر در مقر سازمان در نیویورک برگزار می‌کند. از میان پنج نهاد اصلی تشکیل دهنده سازمان ملل متحد، مجمع عمومی تنها جایی است که تمامی اعضای سازمان درآن حضور دارند. شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، دبیرخانه و دیوان بین‌المللی دادگستری چهار نهاد اصلی دیگر سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند.
در منشور سازمان ملل متحد کارکرد مجمع عمومی این‌گونه تعریف شده است: رایزنی، بررسی و ارائه توصیه‌هایی درباره موضوعاتی نظیر صلح و امنیت بین‌الملل، خلع سلاح، حقوق بشر، راهکارهایی برای حل و فصل اختلافات کشورهای متنازع.
انتخاب اعضای غیردائم شورای امنیت ودیگر نهادهای سازمان ملل متحد نظیر شورای حقوق بشر و نیز انتخاب دبیرکل سازمان ملل متحد طبق توصیه شورای امنیت، از دیگرکارکردهای این نهاد است. در مجمع عمومی تمامی ۱۹۳ عضو سازمان ملل متحد از حق رأی یکسان برخوردارند. رئیس مجمع به صورت فصلی و از سوی خود مجمع انتخاب می‌شود و تصویب قطعنامه‌ها در نشست‌های آن مستلزم آرای دوسوم اکثریت اعضای آن است.
همراهی باقری و در میان بودن گفتگوهای برجامی
یکی از نکات قابل توجه در جریان اولین حضور سید ابراهیم رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل این است که علی باقری مسئول هیات مذاکره‌کننده ایرانی، او را همراهی می‌کند. در این زمینه، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین در پیامی، سفر سرپرست تیم مذاکره‌کننده ایران به همراه سید ابراهیم رئیسی به نیویورک را فرصتی برای شرکای اروپایی برجام دانست تا آمریکا را ترغیب کنند مسائل باقی‌مانده را حل‌وفصل کند.
محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین درباره سفر سید ابراهیم رئیسی، رییس جمهور ایران به نیویورک برای مشارکت در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، در صفحه توییترش نوشت: با توجه به این که دکترعلی باقری، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران قرار است همراه رییس جمهور باشد، فرصت خوبی برای تروئیکای اروپا/ اتحادیه اروپا خواهد بود تا آمریکا را ترغیب کنند تا به گونه‌ای هدفمند، معدود مسائل باقی‌مانده را حل‌وفصل کند.
مرندی ادامه داد: آمریکا با طفره‌روی و وقت‌کشی، بیهوده موجب رنج‌بارتر شدن زمستان خواهد شد. به طور حتم حضور علی باقری در کنار رئیس‌جمهور کشورمان در نیویورک به وضوح نماد این امر است که تهران همچنان به موضوع حصول توافق و احیای برجام امیدوار است و برخلاف تبلیغات منفی رسانه‌های و سیاسون غربی، خواستار پایان مذاکرات و شکست توافق نیستند.
عدم دیدار رئیسی و بایدن
رئیس جمهور در آستانه سفر به نیویورک برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل گفته است که دیداری میان او و همتای آمریکایی‌اش اتفاق نخواهد افتاد. وی در گفت‌وگو با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سی بی اس نیوز آمریکا در پاسخ به سوالی درباره احتمال دیدار رو در رو با همتای آمریکایی‌اش در سفر به نیویورک، گفته است دیداری با جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا اتفاق نخواهد افتاد.
رئیسی در ادامه گفته است که «من معتقد نیستم که ملاقات یا گفت‌وگو با او (جو بایدن) سودمند باشد.» رئیس جمهوری ایران در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا تفاوتی میان جو بایدن و دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا مشاهده می‌کند؟گفته است «آنها این را در پیام‌های خود به ما گفته‌اند. اما ما شاهد هیچ تغییری در واقعیت نبوده‌ایم.»
تاکید رئیسی بر حل مسائل پادمانی در آستانه سفر به نیویورک
بدون تردید مهم‌ترین کانون سفر سید ابراهیم رئیسی در سفر به نیوریورک بحث توافق و مذاکرات با غرب خواهد بود. در این زمینه، رئیسی در جدیدترین مواضع خود، در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی، تاکید کرده، موضوع بحث و انتظار ما از مذاکرات وین رفع تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این توافق آنکه به تعهد خود عمل کرد، جمهوری اسلامی ایران بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قریب به ۱۵ بار اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش عمل کرده و فعالیت‌های هسته‌ای ایران هم صلح آمیز است.
این آمریکایی‌ها بودند که از توافق خارج شدند و این کشورهای اروپایی بودند که به تعهدات خود عمل نکردند. در وین مسئله رفع تحریم‌ها را دنبال کردیم و البته تاکید داشتیم که هر توافقی باید با یک تضمین همراه باشد. دلیل مطالبه تضمین نیز این است که طرف‌های ما در توافق، نقض پیمان کردند و حالا به طور طبیعی باید اعتمادی حاصل شود که آنها دوباره نقض پیمان نمی‌کنند؛ پس تضمین ضرورت دارد.
همچنین رفع تحریم‌ها باید، با حل و فصل موضوعات پادمانی همراه باشد. اگر قرار باشد موضوعات ادعایی که ما معتقدیم سیاسی و بی‌اساس هستند، علیه جمهوری اسلامی باقی بمانند، توافق اثر و فایده‌ای ندارد. چون ممکن است طرف‌های توافق همانگونه که حین مذاکرات به شورای حکام آژانس انرژی اتمی قطعنامه پیشنهادکردند، با سوءاستفاده از نفوذ و ارتباطاتی که وجود دارد، دوباره مشکل ایجادکنند.
پس موضوعات پادمانی باید حل و فصل و تمام شود و در رابطه با رفع پایدار و نه موقتی و مقطعی تحریم‌ها، تضمین اطمینان‌بخش داده شود. اگر مسئله پادمانی حل و فصل شود، طبیعتا زمینه توافق وجود دارد. الان هم این آمریکایی‌ها هستندکه باید تصمیم بگیرند، چون آنها بودند که نقض پیمان کردند. آنها از برجام خارج شدند و الان آنها باید تصمیم بگیرند که به تعهد خودشان پایبند باشند.
